İbn Hacerin Recep ayı ile ilgili Risalesi

İlim Talebesi

KF Ailesinden
Özel Üye
الحمد لله كثيرا، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، وأكبره تكبيرا، وأشهد أن محمدا عبده ورسوله، الذي أرسل بالحق بشيرا ونذيرا - صلى الله وسلم عليه وعلى إخوانه من النبيين والمرسلين، وآل كل وصحبه، قديما وأخيرا.

İbn Hacer El-Askalani diyor ki : Çokça Hamd Allahındır.Allahtan başka ilah olmadığına , tek olduğuna , onun şeriki olmadığına şehadet ederim.Onu yüceltirim.Hak ile müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderilen Muhammedin onun kulu ve Resulu olduğuna şehadet ederim.(Allah ona ,Peygamber ve Nebilerden olan arkadaşlarına ve her bir sahabilerine evvelce ve ahirce salat ve selam etsin)

أما بعد: فقد تكرر سؤال جماعة من الإخوان في جميع ما ورد في فضائل شهر رجب الفرد، وصيامه والصلاة فيه، وبيان صحيح ذلك من سقيمه، فسطرت في هذه الأوراق ما وصلت إليه بحسب العجلة.

Sonra : Arkadaşlardan bir topluluk tarafından Recebul Ferd (1) ayının faziletleri hakkında nakledilen rivayetler , o ayda oruç ve namaz , bunun yanlışından doğrusunun açıklaması sorusu tekrar edildi.

Böylece ben bu konu hakkında ulaştığım kadarıyla acele ile bir kısım sayfalar yazdım.


قال ابن دحية: رجب. جمعه أرجاب، ورجبانات، وأرجبة وأراجب ورجابي. قال. وله ثمانية عشر اسما:


İbn Dihye dedi ki : Receb'in çoğulu Ercâb,Recebânât , Ercibeh , Erâcib ve Recâbî'dir.

Receb Ayının 18 tane ismi vardır.

الأول: رجب؛ لأنه كان يرجب في الجاهلية، أي يعظم.
الثاني: الأصم؛ لأنه ما كان تسمع فيه قعقعة السلاح.
الثالث: الأصب؛ لأنهم كانوا يقولون: إن الرحمة تصب فيه.
الرابع: رجم - بالميم - لأن الشياطين ترجم فيه.
الخامس: الشهر الحرام.
السادس: الحرم، لأن حرمته قديمة.
السابع: المقيم؛ لأن حرمته ثابتة.
الثامن:المعلى؛ لأنه رفيع عندهم.
التاسع: الفرد، وهذا اسم شرعي.
العاشر: منصل الأسنة، ذكره البخاري، عن أبي رجاء العطاردي.
الحادي عشر: منصل الآل، أي الجواب. وقع في شعر الأعشى.
الثاني عشر: منزع الأسنة.

1-Recep(Korkmak,Saygı göstermek) - Çünkü Cahiliyede bu aya saygı gösterilirdi.Yani ta'zim edilirdi.
2-El-Esam(Sağır) : Çünkü bu ayda Silah sesi işitilmezdi.
3-El-Esab(İnmek) : Çünkü şöyle derlerdi : Rahmet o ayda iner.
4-Recm (Taşlama) : Çünkü Şeytan o ayda taşlanır.
5-Eş-Şehrul Haram ( Haram ay)
6-El-Harem (Yasak) : Çünkü onun kutsallığı eskidir.
7-El-Mukîm(Kalan) : Çünkü onun kutsallığı sabittir(kalıcıdır)8-El-Mu'lî (Yükselten) : Çünkü o ay onların katında yükseltendir.
9-El-Ferd (Tek) : Bu da Şer'î(Şeriattaki) ismidir.
10-Munsilul Esinneh(2) Dişleri çıkaran) : Bunu Buhari , Ebi Reca Utâridî'den nakletmiştir.
11-Munsilul Âl (Mızrakların ucunu söken) : Yani Hirab (Mızrakların ucu) . Bu A'şâ'nın şiirinde geçmiştir.(3)
12- Munziul Esinne (Uçları Atan)
الثالث عشر: شهر العتيرة؛ لأنهم كانوا يذبحون.
الرابع عشر: المبرى.
الخامس عشر: المعشعش.
السادس عشر: شهر الله.
هذه ستة عشر: ثم ذكر ابن دحية.
السابع عشر: سمي رجبا؛ لترك القتال: يقال. أقطع لله الرواجب.
الثامن عشر: سمي رجبا؛ لأنه من الرواجب.
وهذان ليسا اسمين زائدين، بل هذا اختلاف في اشتقاق اسم رجب.
ثم قال: وذكر بعض القصاص أن الإسراء كان في رجب. قال: وذلك كذب.
قال الحربي: كان الإسراء ليلة سبع وعشرين من ربيع الأول.

13- Şehrul Atîrah (Kurbanlar ayı) : Çünkü onlar (o ayda) kurban keserlerdi.(4)
14-Muberra (Uzaklaştırılmış)
15-Muaş'aş : (Semiz,Kilolu) (5)
16- Şehrullah (Allahın ayı)

Bu 16'dır.İbn Dihye ardından şunu zikretti.

17- Rücb(Kavga) olarak isimlendirilmiştir.Savaşı terketmek için. Nitekim ''Allah için Rücbleri(Dayakları,kavgayı) kestirdi'' denmiştir.
18-Rücb (Parmak boğumu) diye isimlendirilmiştir.Çünkü o parmakların boğumlarındandır.

Bu ikisi fazladan 2 isim değildir.Tam tersi bu Recep isminin türeyiş farklılığındandır.

İbn Dihye daha sonra bazı kıssaları zikrederek , İsra hadisesinin Recepte olduğunu zikretti.Ardından Bu yalandır.''dedi.

Harbî diyor ki : İsra hadisesi Rebiul Evvelden 27.gece oldu.

لم يرد في فضل شهر رجب، ولا في صيامه، ولا في صيام شيء منه، - معين، ولا في قيام ليلة مخصوصة فيه - حديث صحيح يصلح للحجة، وقد سبقني إلى الجزم بذلك الإمام أبو إسماعيل الهروي الحافظ، رويناه عنه بإسناد صحيح، وكذلك رويناه عن غيره، ولكن اشتهر أن أهل العلم يتسامحون في إيراد الأحاديث في الفضائل وإن كان فيها ضعف، ما لم تكن موضوعة. وينبغي مع ذلك اشتراط أن يعتقد العامل كون ذلك الحديث ضعيفا، وأن لا يشهر بذلك، لئلا يعمل المرء بحديث ضعيف، فيشرع ما ليس بشرع، أو يراه بعض الجهال فيظن أنه سنة صحيحة.

Recep ayı hakkında uygun olan delil alınabilecek sahih hadis olarak , ne orucu ne muayyen(belirli) bir oruç ne de ona mahsus gece namazından birşey varid olmamıştır.

Bu kararda İmam Ebu İsmail El-Herevi El-Hafız beni geçti.Ondan ve başkasından sahih isnadla rivayet ettik.Fakat bilinir ki , İlim Ehli , fazilet hadislerinin nakledilmesinde -zayıf olsa bile- uydurma olmadığı sürece müsamaha göstermişlerdir.(İzin vermişlerdir) Bununla beraber bununla amel eden kişi başkasının zayıf hadislerle amel etmemesi için bu rivayetin zayıf olduğuna ve meşhur olmadığına inanması gerekir.Aksi halde Şeriatta olmayan şey Meşru olmuş gibi olur.Veya Bazı Cahiller bunu böyle görür ve Sahih Sünnet zannedebilir.

وقد صرح بمعنى ذلك الأستاذ أبو محمد بن عبد السلام وغيره. وليحذر المرء من دخوله تحت قوله صلى الله عليه وسلم: "من حدث عني بحديث يرى أنه كذب فهو أحد الكذابين". فكيف بمن عمل به.

Üstat Muhammed b. Abdisselam ve diğerleri bu manada açıklamada bulunmuştur.Bu açıklamalarda bulunmalarının sebebi kişinin Peygamberimiz sav’in şu sözü altına dahil olmaktan sakınması içindir.Şöyle buyuruyor Peygamberimiz : Kim benden yalan olduğunu bilerek bir hadis anlatırsa o da yalancılardandır.O halde bununla kişi nasıl amel edebilir?

ولا فرق في العمل بالحديث في الأحكام، أو في الفضائل، إذ الكل شرع.

Hadisle amel arasında hüküm veya faziletler konusunda ayırım yoktur.O zaman hepsi Şeriattır.



ثم نرجع فنقول: إن أمثل ما ورد في ذلك:
ما رواه النسائي من حديث أسامة بن زيد رضي الله عنه قال: " قلت يا رسول الله لم أرك تصوم من الشهور ما تصوم في شعبان. قال: ذاك شهر يغفل الناس عنه بين رجب ورمضان... "الحديث.
فهذا فيه إشعار بأن في رجب مشابهة برمضان، وأن الناس يشتغلون من العبادة بما يشتغلون به في رمضان، ويغفلون عن نظير ذلك في شعبان. لذلك كان يصومه

Sonra döner ve deriz ki : Bu konudaki örneklerden biri de şudur :Nesai’nin Usame b. Zeyd’ra’dan rivayet ettiği şu hadistir: Dedim ki : Ya Resulallah Şabanda oruç tuttuğun kadar diğer aylarda oruç tuttuğunu görmüyorum’’ Şöyle dedi : Bu insanların Recep ve Ramazan arasında ğafil olduğu bir aydır.

O halde bu rivayette Recebin Ramazanı andırdığına,İnsanların Ramazanda çalışmaları sebebiyle ibadetten dolayı onda çalıştığına ve bunun karşılığında Şabanda ğafil kaldıklarına işaret vardır.İşte bu yüzden Şabanda oruç tutardı.

وفي تخصيصه ذلك بالصوم - إشعار بفضل رجب، وأن ذلك كان من المعلوم المقرر لديهم.

Bunun tahsis edilmesinde orucun Recepte faziletine ve bunun onların katında bilinen bir karar olduğuna işaret vardır.


ومن ذلك: ما رواه أبو داود في السنن، قال: حدثنا موسى بن إسماعيل، حدثنا حماد - يعني ابن سلمة - عن سعيد الجريري، عن أبي السليل - يعني ضريب بن نفير - عن مجيبة الباهلية، عن أبيها - أو عمها.
أنه أتى رسول الله صلى الله عليه وسلم فأسلم ثم انطلق فأتاه بعد سنة، وقد تغير حاله وهيئته، فقال: يا رسول الله، أما تعرفني ؟ قال صلى الله عليه وسلم: ومن أنت ؟ قال: أنا الباهلي الذي جئتك عام الأول. قال صلى الله عليه وسلم: فما غيرك وقد كنت حسن الهيئة ؟ قال: ما أكلت طعاما منذ فارقتك إلا بليل. فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم: قال: لما عذبت نفسك ؟ ثم قال: صم شهر الصبر، ويومان من كل شهر. قال: زدني، فإن بي قوة. قال صلى الله عليه وسلم: صم يومين فإن بي قوة. قال صلى الله عليه وسلم: صم ثلاثة أيام. قال: زدني. قال صلى الله عليه وسلم: صم الحزم واترك. صم من الحرم واترك. فقال: بأصابعه الثلاثة فضمها ثم أرسلها.
ففي هذا الخبر - وإن كان في إسناده من لا يعرف - ما يدل على استحباب صيام بعض رجب، لأنه أحد الأشهر الحرم.

Bundan dolayıdır ki : Ebu Davudun Sünende naklettiği bir hadiste Müceybe El-Bahiliyye o da babasından veya amcasından tahdis etti ki: Kendisi Resulullah sav’e geldi ve Müslüman oldu.Ardından yurduna döndü.Diğer sene tekrar geldi.Fakat hali ve biçimi değişmişti.Resulullah’a geldi ve ‘Ya Resulallah beni tanıdın mı?’ diye sordu.Resulullah ‘Sen kimsin?’ diye sordu.O ‘Ben sana evvelki sene gelen Bahiliyim’ dedi.Resulullah ‘Seni ne değiştirdi senin halin iyiydi.’ diye sordu.O ‘Senden ayrıldığımdan beri azıcık hariç yemek yemedim’ dedi.Resulullah ‘Niye nefsine eziyet ettin.Sabr ayı orucunu ve her aydan 2 gün oruç tut.’’ dedi . O ‘Arttır benim gücüm yerimde’’ dedi.O halde 2 gün oruç tut dedi.Benim kuvvetim var deyince ‘O halde 3 gün tut’’ dedi.Biraz tut ve biraz da bırak.Haram aylardan tut ve bırak.

Ravi dedi ki : Üç Parmağını birleştirdi ve bıraktı.

Bu haber de –senedinde bazı bilinmeyen kişiler olsa bile- Recebin bazı günlerinde oruç tutmaya delil vardır.Çünkü Recep haram aylardan bir tanesidir.

وأما حديث أنس عن النبي صلى الله عليه وسلم: "من صام من شهر حرام: الخميس والجمعة، والسبت - كتبت له عبادة سبعمائة سنة "فرويناه في فوائد تمام الرازي. وفي سنده ضعفاء ومجاهيل.


Enes ra’ın Peygamberden naklettiği ‘Kim Haram aydan ,Perşembe ,Cuma ve Cumartesi oruç tutarsa onun için 700 sene ibadet sevabı yazılır.’hadisine gelince bunu Fevaidi Temamir Razi’de naklettik.Senedinde zayıf ve meçhul kimseler vardır.


-----------------
Dipnotlar
---
(1) : El-Ferd : Recep Ayının lakabıdır.
(2) :سمي هذا الشهر مُنْصِل الأَسِنّـَة أَي مخرِج الأَسِنَّة من أَماكنها، لأن أهل الجاهلية كانوا إِذا دخل رجب نزَعوا أَسِنَّة الرِّماح ونِصالَ السِّهام إِبطالاً للقتال فيه وقطعاً لأَسباب الفِتَن، لكونه من الأشهر الحُرُم.
Bu ay Munsilul Esinne diye isimlendirilmiştir.Yani Dişleri yerinden söken,çıkaran anlamındadır.Çünkü Cahiliyede onlar Recep ayı girince Mızrakların dişlerini , okların demrenlerini o ayda fitne sebeblerinden dolayı savaşmayı iptal olarak ve kesmek için atarlardı.Çünkü onun Haram aylardan olması sebebiyledir.
(3) : قال الأعشى: تدارَكَهُ في مُنْصِلِ الأَلِّ بعدَما مَضى غير دَأْداءٍ وقد كادَ يَعْطَبُ
(4) :كانوا يذبحونها لآلهتهم في الجاهلية . والجمع : عَتائِرُ
(5) : مُعَشْعَش
 
Üst