Göz Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar

ömr-ü diyar

اَلْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ
Yönetici
GENEL İLAÇLAR

Göz hastalıklarında sık sık kullanılan birçok genel ilaç vardır. En sık kullanılanlar arasında enfeksiyon hastalıklarında antibiyotikler, iltihaplı hastalıklarda kortizon türevleri, damar hastalıklarında damar genişleticiler, damar koruyucular ve pıhtılaşma önleyici ilaçlar sayılabilir.

GÖZ CERRAHİSİ

İris çıkarma (iridektomi)

Bir iris parçasının, yalnızca iris tabanında (çevresel iris çıkarma) ya da kökünden gözbebe-ğine kadar tümüyle bir bölgede çıkarılmasıdır. Saydam tabaka gözakı sınırında (limbus) küçük bir keşiden sonra, iris, bir kıskaçla göz dışına çekilir ve makaslarla kesilir. Yapılan birkaç dikiş, keşi yerinin kapanmasını sağlar. İris çıkarma, çeşitli ameliyatların (katarakt, glokom, bütün katları içeren saydam tabaka aktarımı) bir bölümüdür. Açı kapanmasıyla oluşan glokomda ve gözbebeği tıkanıklığı olan bazı uvea iltihaplarında tek başına yapılması gerekebilir.

Ön odaya iğneyle girme

Bu küçük ameliyat yerel uyuşturum altında yapılır. Toksoplazmoz gibi bazı uvea iltihapları sırasında, saydam sıvı örneği almak için teşhis amacıyla ya da bazı saydam tabaka, bazı ön uvea iltihaplarında, ön odaya iğneyle antibiyotik ya da kortizon vermek için tedavi amacıyla uygulanır. Saydam tabakanın saydam tabaka-gözakı sınırında (limbus) çok ince bir bıçakla delinmesinden sonra, açılan bu delikten, hem saydam sıvı alınmasını, hem ön odaya ilaç verilmesini sağlayan çok ince bir iğne sokulur.

Katarakt ameliyatı

Çocukta katarakt ameliyatı erişkin katarakt-larmınkinden farklıdır. Bu farklılık, çocukta aşıcı kuşağın ve camsı cisim-billur cisim arası bağın çok sağlam olmasına dayanır. Bağın sağlamlığından ötürü, billur cismin çıkarılması, ameliyat sırasında camsı cismin dışarı çıkması gibi ağır ihtilatlara yolaçabilir.

Çocukta katarakt ameliyatı

Billur cismin ön kılıfının çizilmesine dayanır. 2 küçük iğneyle billur cismin ön kılıfının açılmasıyla, saydam sıvı, billur cisim parçalarının şişmesine yolaçar. Küçük çocukta saydam sıvı, giderek bu parçaları sindiren protein çözücü enzimler kapsar.

Bazı cerrahlar kılıf kesişinden sonra, bir iğneyle bu kütleleri emmeyi yeğ tutarlar. Birbirine benzeyen bu 2 teknikte, arka kılıfa dokunulmaz. Arka kılıf saydamsız!aştığı zaman, her türlü saydamsızlıktan arınmış bir görme ekseni bulmak için, ön kılıfın açıldığı biçimde bunu da açmak yeterlidir. Çoğunlukla doğuştan ya da sonradan edinilmiş kataraktlar, geri dönüşsüz bir göz tembelliğinin ortaya çıkması engellenmek isteniyorsa, çok erken ameliyat edilmelidirler.

Ergenlik çağında ve genç erişkinde katarakt ameliyatı

Burada da billur cisim tümüyle çıkarılmamalıdır. Ama tehlikesizce daha uzun bir genel anestezi uygulama olanağı bulunması, daha karmaşık bir ameliyat yapmayı sağlar. Saydam taba-ka-gözakı sınırı üimbus) mızrak biçiminde bir bisturi yardımıyla açıldıktan sonra, ön kılıf daire biçiminde kesilir ve kaldırılır. Daha sonra, billur cisim kütleleri kazınarak (küretle) ya da yıkamayla çıkarılır. Ameliyat, saydam tabaka-gözakı sınırındaki kesinin tek tek dikişlerle dikilmesiyle sona erer.

40 yaşından sonra katarakt ameliyatı

Bu yaştan sonra kataraktlar tümüyle çıkarılabilir. Camsı cisim-billur cisim arası bağ eskisi kadar sağlam değildir ve aşıcı kuşak kimyasal bir maddeyle eritilebilir.

Ameliyat şöyle uygulanır:

– Çoğunlukla genel anestezi altında, göz basıncını düşürmek için damardan iğneyle mannitol verilir;

— göz kapakları kaldırıldıktan ve göz sabitleş-tirildikten sonra, saydam tabaka-gözakı sınırında (limbus) 180°’lik bir keşi yapılır;

— çevresel (periferik) küçük- ya da bölümsel büyük bir iris çıkarma yapılır;

— irisle billur cisim arasına, aşıcı kuşağı koparmak için iğneyle kimotripsin eriyiği verilir;

— billur cisim tümüyle çıkarılır t birkaç yıldır billur cismin alınması, kıskaç, vantuz gibi yöntemlerden daha kolay olan dondurarak yapıştırmayla yapılmaktadır. Bu yöntem, ihtilatları azaltarak, katarakt ameliyatının geleceğini önemli ölçüde iyileştirmiştir) ;

— saydam tabaka gözakı kesişinin titizlikle dikilmesi ve ön odaya iğneyle bir hava kabarcığı verilmesiyle ameliyat tamamlanır. Ön oda boşluğunu yeniden oluşturmayı amaçlayan hava kabarcığı, birkaç günde emilir.

Hasta, ameliyatın ertesi günü ayağa, kalkar, 8. güne doğru klinikten çıkar ve 10. günde ilk geçici gözlüğünü alabilir.

Glokom ameliyatı

Dışa açılmaya (fistül)yolaçan eski yöntemler giderek bırakıldığından, burada yalnızca modern glokom ameliyatını anlatacağız. Süreğen glokomda iyi iş görmeyen, iris-saydam tabaka açısının dibindeki dokudur (trabekülum). O halde ameliyatın amacı, saydam sıvının (ön oda sıvısı) normal dolaşımını yeniden sağlamak için, bu dokunun bir bölümünü çıkarmaktır.

Trabekülum çıkarımı (trabekülektomi) birkaç evrede gerçekleştirilir. Önce sümüksel zara saydam tabaka-gözakı sınırından (limbus) uzakta bir keşi yapılır ve sümüksel zar saydam tabakanın üstüne devrilir. Sonra gözakının yarı kalınlığında bir gözakı penceresi açılır ve bu da saydam tabakanın üstüne devrilir. Bu durumda tam trabekülum üstünde bulunulur ve trabekülumun bir bölümü makaslarla çıkarılır. Çevresel iris çıkarma uygulandıktan sonra, gözakı kapağı ve sümüksel zar kapağı dikilir. Bu ince ameliyat zorunlu olarak ameliyat mikroskobu altında yapılır. Glokoma katarakt da eşlik ediyorsa, ameliyat kataraktın çıkarılması ile birlikte yapılabilir.

Saydam tabaka yaması

Başlıca iki tipi vardır: Tüm katları içeren saydam tabaka aktarımı; ince tabaka biçiminde saydam tabaka aktarımı.

Tüm katları içeren saydam tabaka aktarımı

Bir ölünün gözünden yuvarlak bir zımbayla (trepan), saydam tabakanın tüm kalınlığmca bir yama alındıktan sonra, aynı zımbayla hastanın gözünden aynı çapta bir daire çıkarılır. Çevresel iris çıkarımından sonra, yama yerine konur ve aylarca yerinde bırakılacak sürekli naylon dikişlerle tutturulur. İrisi yara yerinden uzaklaştırmak için, bir hava kabarcığıyla ön oda yeniden oluşturulur.

İnce tabaka biçiminde saydam tabaka aktarımı

Aşağı yukarı aynı işlemleri kapsar. Ama bu durumda, saydam tabakanın yalnızca yüzeysel tabakaları sözkonusudur ve ön oda açılmaz.

Saydam tabaka aktarımı yapılmasını gerektiren durumlar

Normal görüşü engelleyen bütün saydam tabaka saydamsızlıklarında ( kalıtımsal saydam tabaka yozlaşmaları; koni biçimi saydam tabaka; süreğen saydam tabaka ödemleri; kazaların ya da saydam tabaka iltihaplarının bıraktığı yara izleri; v.b) aktarım uygulanmalıdır. Tüm katları içeren saydam tabaka aktarımları, yamanın reddi gibi bağışıklık olaylarına yolaçma tehlikesi taşıdığından, saydamsızlıklar yüzeysel olduğu zaman ince tabaka biçiminde saydam tabaka aktarımıyla yetinilir.

Şaşılığın düzeltilmesi

Ameliyatlar göz hareket kasları üstüne uygulanır. Eazı kaslar güçlenmeleri için kısaltılır; bazı-larınınsa zayıflamaları için yapışma yerleri geri götürülür. Bir kezde genellikle 2 ya da 3, çok ender olarak da 4 kas ameliyat edilir. Böylece yerleşmiş bir içe şaşılıkta 2 iç doğru kas kaydırılıp, bir dış doğru kas kısaltıiabilir. Bazen tek bir ameliyat yeterli olmaz. Bir ikinci, hattâ üçüncü ameliyat gerekebilir. Ameliyatın sonucunu pekiştirmek ya da güçlendirmek için bu ameliyatları, görme eksenlerini düzeltme eğitimi izlemelidir.

Ağ tabaka ayrılması cerrahisi

Ağ tabaka ayrılması cerrahisinin ilkesi, sorumlu yırtığın, yapışık bir damar tabakaağ tabaka nedbesi oluşturulmasıyla tıkanmasıdır. Bu nedbe, soğukla pıhtılaştırmayla (soğuk uygulamasıyla) elde edilir. Ama hiçbir zaman hemen gerçekleşmez. Oluşturulmasmdan önce, gözakı ve damar tabakayı mekanik olarak yırtığa yaklaştırarak, ayrılmayı kapatmak gerekir. Bu işlem, aynı zamanda, camsı cisim çekici bağlarının (bağdokusu şeritlerinin) azaltılmasını sağlar. Mekanik etki, gözyuvarma yapay (Lincoff’un silikon süngeri) ya da organik (gözakı ya da fascia lata) bir maddeyle bastırarak uygulanır. Bazı durumlarda gözakını çökertmeyi yırtık bölgesinde sınırlı bırakmamak ve «çevreleme» denilen dairesel bir çökertme uygulamak yararlıdır. Bu yalın tekniklerle ağ tabaka ayrılmalarının ameliyat sonraları çok iyileşmiştir. Ameliyatlı hasta 3-4. güne doğru kalkar ve ilke olarak 10. günde hastaneden çıkar.

Gözyaşı kanalı kesesi burun kanalı ameliyatı

Gözyaşı-burun kanalı tıkandığı zaman (ivegen ve süreğen gözyaşı kanalı kesesi iltihaplarının nedenidir) tek tedavi, gözyaşı kesesi mukozasını doğrudan burun mukozasına agızlaştırmaktır. Deri kesişinden sonra, iç gözkapağı bağı ortaya çıkarılır ve kesilir; böylece gözyaşı kesesi ve kemiğe ulaşılır. Kemikte, ya keski ya da motorlu deliciyle bir delik açılır. Gözyaşı kesesi ve burun mukozası açılır ve birlikte dikilir. Ameliyat, bağın ve derinin dikilmesiyle bitirilir.

Gözün çıkarılması ve gözün boşaltılması

Günümüzde, gözyuvarı kötücül urlarının tek tedavisi, yazık ki bu organın çıkarılmasıdır (enükleasyon). Ameliyat şöyle gerçekleştirilir: Sümüksel zar çember biçimi kesildikten sonra 4 doğru kas dikişlerle asılıp, önde yapıştıkları yerlerden kesilirler.

Eğik kaslar kesildikten sonra, görme siniri gözyuvarının arkasında elden geldiğince uzaktan kesilir. Daha sonra doğru kaslar, sürekli orada kalacak akrilik bir yertutucudan geçirilerek birlikte dikilir. Girişim, Tenon kılıfı ve sümüksel zarın dikilmesiyle sona erdirilir. Gelecekte takılacak protez (takma göz) sümüksel zarın üstünden akrilikli dolguya yaslanacak ve dolgu, proteze belirli bir hareketlilik sağlayacaktır.

Kötücül urlar dışında başka hastalıklarda da, özellikle kanamalı glokomun son döneminde olduğu gibi, göz kör ve ağrılı duruma geldiği zaman, gözün çıkarılması gerekliliğine karar verilebilir. Bu gibi durumlarda, proteze daha iyi hareketlilik sağlayabilmek için gözün boşaltılması (eviserasyon) önerilebilir. Bu yöntemde ön bölüm ve arka boşluğun içeriği, gözakı kabuğu korunarak ve kaslar bağlantılarından koparılmadan çıkarılır. Akrilik bir bilya gözakı kabuğunun içine sokulur. Gözakı, Tenon kılıfı ve sümüksel zar dikildikten sonra, protez birkaç gün içinde yerleştirilebilir.

AĞ TABAKANIN YAPISI: A.— Ağtabahanın genel olarak 3 kattan oluştuğu düşünülebilir. Birinci kat, pigmentli epitel hücreleri katıdır ve damar tabakaya bitişiktir. İkinci kat,ışıkalıcı hücreler, koni biçimi hücreler ve çomak biçimi hücreler katıdır. Üçüncü kat, iki kutuplu hücreler ve gangliyoner katıdır.— B. Normal bir gözün arka bölümü. Görme siniri diski, görme sinirinin ağtabakadan çıktığı noktadır. Sarı lekede . ağ tabaka son derece duyarlıdır.

Alıntı

 
Üst