Soru
Peygamber Efendimiz Hurmayı 1, 3, 5 gibi tek olan sayılarda mı yerdi? Bunun hikmeti nedir?
Cevabımız
Değerli Kardeşimiz;
Konuyla ilgili bir rivayet şöyledir: Hz. Enes (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm), Ramazan bayramında, sayıca tek olan birkaç hurma yemedikçe namaza gitmezdi." (Buhârî, Îdeyn 4; Tirmizî, Salât 390, (543))
1. Resûlullah'ın Ramazan bayramı namazına giderken bir şeyler yemesinin hikmetini, bazı alimler: "Kimse namaz kılıncaya kadar oruca devam ediliyor zannetmesin diyedir, sanki bu yanlışlığın yolunu kapamak istemiştir" şeklinde açıklamışlardır. Yine: "Oruç tutma emrinden sonra orucu açma emri gelince, bunda da Allah'ın emrine uymada acele ve sürat gerektiği içindir" diyen de olmuştur. Başka te'viller de yapılmıştır.
2. Hurmanın tercihi, oruç sebebiyle zayıflayan basarın tatlı ile kuvvetlenmesi diye izah edilmiştir. Tâbiîn'den bazısı tatlı şeylerin (hazımca) kolaylığı, kalbe kazandırdığı incelik, imâna muvafık olması gibi çeşitli faziletleri sebebiyle, bayram günü, hurma yoksa bal gibi tatlı bir şeyle yemeye başlamanın müstehab olduğuna hükmetmiştir. Tatlının, idrarı tuttuğu da söylenen faziletleri arasındadır.
Esas olan, sade su ile de olsa iftar yapmaktır. Kurban bayramında ise, namaza kadar bir şeyler yenmemesi esastır.
3- Hurmanın tek kılınması Allah'ın birliğine işaret içindir. Resûlullah "tek" ile teberrük için imkân olan her şeyi tek yapardı: Nitekim: "Allah tek'tir teki sever" (Buhârî, Daavât 68) buyurmuştur. (bk. İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte, Akçağ, 1990, Ankara, 9/355)
Tek, Peygamber efendimizin bir gününe damgasını vuran kelimelerden biridir. Nitekim, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, günün içinde, nice fiilinde, hep teki seçer. Meselâ, suyu iki veya dört yudumda değil, üç yudumda içer. Abdestte de, gusulde de suyu iki, dört veya altı kere değil; üç kere üstüne dökmeyi tercih eder. Her namazdan sonra yaptığı tesbihat için seçtiği rakam, 33’tür. Sübhânallah’ı da, Elhamdülillah’ı da, Allahuekber’i de 33 kere söyler. “Kim gözüne sürme çekerse teklesin” demiştir sonra. “Kim abdest bozduktan sonra taş kullanarak temizlenirse teklesin...” “Biriniz istincada taş kullanırsa teklesin.”
Yine, onun vücudundan kan aldırdığı hacamat günü, ayın günleri içinde ya on yedinci, ya on dokuzuncu yahut yirmi birincidir. “Taş kullanmak tektir. Şeytana atılan taş tektir. Safâ ile Merve arasında sa’y tektir, tavaf da tektir. Öyle ise sizden biri taş kullanacaksa bunu da tek kılsın” buyurduğu bildirilir.
Bunların esas nedeni, Resûlullah aleyhissalâtu vesselam için tevhidi ifade eden "Tek"in umumî prensip olmasıdır. Öyle ki, esmâ-i hüsnâyı dahi tek rakamla tarif eder: “Allahu Teâlânın doksandokuz ismi vardır; yüzden bir eksik. O tektir, teki sever.” (bk. Buhârî, Daavât 68)
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet Editör
Peygamber Efendimiz Hurmayı 1, 3, 5 gibi tek olan sayılarda mı yerdi? Bunun hikmeti nedir?
Cevabımız
Değerli Kardeşimiz;
Konuyla ilgili bir rivayet şöyledir: Hz. Enes (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm), Ramazan bayramında, sayıca tek olan birkaç hurma yemedikçe namaza gitmezdi." (Buhârî, Îdeyn 4; Tirmizî, Salât 390, (543))
1. Resûlullah'ın Ramazan bayramı namazına giderken bir şeyler yemesinin hikmetini, bazı alimler: "Kimse namaz kılıncaya kadar oruca devam ediliyor zannetmesin diyedir, sanki bu yanlışlığın yolunu kapamak istemiştir" şeklinde açıklamışlardır. Yine: "Oruç tutma emrinden sonra orucu açma emri gelince, bunda da Allah'ın emrine uymada acele ve sürat gerektiği içindir" diyen de olmuştur. Başka te'viller de yapılmıştır.
2. Hurmanın tercihi, oruç sebebiyle zayıflayan basarın tatlı ile kuvvetlenmesi diye izah edilmiştir. Tâbiîn'den bazısı tatlı şeylerin (hazımca) kolaylığı, kalbe kazandırdığı incelik, imâna muvafık olması gibi çeşitli faziletleri sebebiyle, bayram günü, hurma yoksa bal gibi tatlı bir şeyle yemeye başlamanın müstehab olduğuna hükmetmiştir. Tatlının, idrarı tuttuğu da söylenen faziletleri arasındadır.
Esas olan, sade su ile de olsa iftar yapmaktır. Kurban bayramında ise, namaza kadar bir şeyler yenmemesi esastır.
3- Hurmanın tek kılınması Allah'ın birliğine işaret içindir. Resûlullah "tek" ile teberrük için imkân olan her şeyi tek yapardı: Nitekim: "Allah tek'tir teki sever" (Buhârî, Daavât 68) buyurmuştur. (bk. İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte, Akçağ, 1990, Ankara, 9/355)
Tek, Peygamber efendimizin bir gününe damgasını vuran kelimelerden biridir. Nitekim, Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm, günün içinde, nice fiilinde, hep teki seçer. Meselâ, suyu iki veya dört yudumda değil, üç yudumda içer. Abdestte de, gusulde de suyu iki, dört veya altı kere değil; üç kere üstüne dökmeyi tercih eder. Her namazdan sonra yaptığı tesbihat için seçtiği rakam, 33’tür. Sübhânallah’ı da, Elhamdülillah’ı da, Allahuekber’i de 33 kere söyler. “Kim gözüne sürme çekerse teklesin” demiştir sonra. “Kim abdest bozduktan sonra taş kullanarak temizlenirse teklesin...” “Biriniz istincada taş kullanırsa teklesin.”
Yine, onun vücudundan kan aldırdığı hacamat günü, ayın günleri içinde ya on yedinci, ya on dokuzuncu yahut yirmi birincidir. “Taş kullanmak tektir. Şeytana atılan taş tektir. Safâ ile Merve arasında sa’y tektir, tavaf da tektir. Öyle ise sizden biri taş kullanacaksa bunu da tek kılsın” buyurduğu bildirilir.
Bunların esas nedeni, Resûlullah aleyhissalâtu vesselam için tevhidi ifade eden "Tek"in umumî prensip olmasıdır. Öyle ki, esmâ-i hüsnâyı dahi tek rakamla tarif eder: “Allahu Teâlânın doksandokuz ismi vardır; yüzden bir eksik. O tektir, teki sever.” (bk. Buhârî, Daavât 68)
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet Editör
