Empati; bir insanın kendisini karşısındakinin yerine koyarak, onun ne hissedebileceğini anlaması ve olaya onun çerçevesinden bakabilmesidir. Empati kurarak bir çok sorun tatlıya bağlanabilir. Tartışma ve huzursuzluklar çoğu zaman iletişim kopukluğundan kaynaklanır. Doğru iletişim ve empati tekniği ile olumsuzluklar genel anlamda giderilir. İletişim kurmakta en önemli unsurlardan biri empati’dir. Empati kurabilmek için karşıdakini iyi dinlemek ve anlamak gerekir. Dinlemek büyük bir erdemdir, herkes dinlemeyi beceremez. Birçoğumuzun başından geçmiştir; tam derdini anlatırken karşı tarafın sözü bölerek cevap vermesi yahut kendi sorunundan dem vurması. Bu gibi durumlar empati kurmayı zorlaştırır, iletişim kopukluğuna, yanlış anlaşılmalara neden olur. Karşıdakinin söyledikleriyle birlikte ne düşünebileceğini ve ne hissettiğini anlamak, bunları anlamak içinde iyi dinlemek ve ona kendisini rahat hissedebileceği bir ortam sunmak gerekir. Kişiye; onun duygu ve düşüncelerini anlayabildiğinizi de hissettirmeniz lazım sadece anlamak yeterli değildir. Karşıda ki anladığınızı hissederse kendisini daha rahat ifade edebilir. Onu anladığınızı ifade etmek için onun kılığına girmeniz empati değildir. Bir nevi taklit ve sempatidir. Onu anlayarak onun gibi tepki vermek yerine; onu anlayarak, kendi tepkinizi vermeniz empati’dir.
Empati toplumsal düzeni koruyabilmek içinde gereklidir. İnsanlar kendisini karşısındakinin yerine koyarak hareket eder ve saygı, sevgi hakim olursa toplumda hoşgörü ve huzur olur olur. Aksi durumlarda ise genellikle huzursuzluk, tartışma, kavga ve ön yargı gibi durumlar meydana gelmektedir. Empati kurmak sanıldığı kadar kolay değildir. Nefis her zaman kendisini ön planda tutar. “Dediğim dedik, en doğru benim. ” gibi düşünceler aşılar. Nefsine söz geçiremeyen; kendisini ön planda tutan insanlarda bencillik, kıskançlık, saygısızlık ve inatçılık gibi toplum ve ahlakça hoş karşılanmayan huylar mevcuttur. Bu tip insanlar kendisini karşısındakinin yerine koy(a)mazlar. Empati kurabilmeleri için önce ene duygusundan kurtulmaları gerekir. Ön yargılar da empati kurmaya engel teşkil eden unsurlardan biridir. Kişi karşısındakini can kulağıyla dinlese de ön yargısı yüzünden anlatmak istediğini tam anlamıyla anlayamaz.
Günümüzde ebevenylerin en büyük sorunlarından biri çocuklarıyla yaşadıkları iletişim sorunlarıdır. Çocukla sağlıklı iletişim kurabilmek için onun iç dünyasına girmek gerekir. Anne-baba çocuğuna kızmak yerine kendi çocukluğunu hatırlayarak ve kendisini çocuğunun yerine koyarak hareket etmelidir. Bu durumda hem çocuğunun güvenini kazanır, her durumda destek olduğunu gösterir, hemde ailede huzursuzluk yaşanmaz. Özellikle ergenlik çağındaki gençler aileye ve çevreye karşı asi bir tutum içerisindedirler. Çevreden gelen olumsuz tepki onların daha çok hırçınlaşmasına sebep olur. Bu gibi durumlarda aile çocuğunu dinleyip; olaylara onun çerçevesinden bakıp, onu anladığını hissettirir ve hatasını anlatırsa genç yaptığının yanlış olduğuna kanaat getirir.
Empati kurmanın karşımızdakine olduğu kadar bize de faydası vardır. Karşımızdaki insanın ne düşündüğünü, ne hissettiğini anlayabilirsek; onunla sağlıklı iletişim kurabilir, sevgi, saygı ve güvenini kazanabiliriz. Empati sayesinde başkalarının düşündüklerini de düşünerek farklı bakış açılarına sahip oluruz. Evde, işte, okulda kısacası hayatımızın her alanında düzenleyici bir unsur olur. Bulunduğumuz toplumda hoşgörü, anlayış hakim olursa bizde huzurlu bir ortamda yaşamış olmanın rahatlığını hissederiz.
Sibel SEVİNÇ
