Vasiyetname Yazan Tek Padişah-2.Murat

ömr-ü diyar

اَلْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ
Yönetici
Vasiyetname Yazan Tek Padişah

Bu padişah,Fatih'in babası 2.Murat'tır.Ölümünden 5 yıl kadar önce düzenlediği vasiyetnamesinde 2.Murat servetini dağıtıyor, kölelerini de azat ediyordu.

2.Murat,Osmanlı Devleti'ni yeniden kuran 1.Mehmet (Çelebi)'nin oğlu,Yıldırım Beyazit'in de torunudur.1402'de yani,dedesinin Timur'a yenik düştüğü yıl,Emine Hatun'dan dünyaya gelmiş,iki kez tahta çıkmış;toplam olarak 28 yıl padişahlık yapmıştır.



Padişah 2.Murat

Aslı Arapça olan bu vasiyetnamenin Türkçe tercümesinin tam metni:

"Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyle,

Görüş sahibi olanların gözlerinden gaflet karanlığını açıp kaldıran Allah'a hamd olsun.Efendimiz Muhammed'e ve onun iyi,güzel ve temiz soyundan olanlara dualar olsun.

Her türlü noksanlardan uzak olan yüce Tanrı;Ulu Sultan ve Büyük Hakan,milletlerin idarecisi,Arap ve Acem hükümdarlarının efendisi,gazi ve mücahitlerin yardımcısı,kafirlerin ve Tanrı'ya ortak koşanların katili,azgın ve inatçıları kahredici;zayıf,yoksul ve çaresiz Müslümanlara yardım edici,denizlerin ve karaların sultanı,fetih sahibi,şehit Sultan Beyazit oğlu kutlu Sultan Mehmet'in oğlu Murat Hanı-Yüce Tanrı mülkünü ve saltanatını devamlı etsin-herkesin ölümü tadacağını ve dünyada olan herkesin sonunun olacağını,ancak çok ulu ve karşılıksız verici Allah'ın kalacağını bilmeye ve Yüce Tanrı'nın "Dünya hayatı sizleri gurura düşürmesin.Gurur,Allah'a mahsustur" sözünü düşünmeye,-Allah'ın dua ve selamı üzerine olan-peygamberimizin,"Vasiyet edecek bir şeyi bulunan Müslümanın vasiyeti yanında yazılı olarak bulunmadıkça iki gece yatmaya hakkı yoktur."sözünü sıkı sıkı tutmaya muvaffak etti.

Kendisi-Allah hayrını kabul etsin-iyi niyetle ve saf inanışla 850 yılının Camaziyelevvel ayının yedinci günü(31 Temmuz 1446),Saruhan(Manisa)'da bulunan malının üçte birini vasiyet etti ve o maldan aşağıda harcama şekli açıkça bildirilecek 10.000 filori(Floransa altını,Florin) tayin etti.

3.500 filori Mekke-Allah onu şerefli etsin-fakirlerine ve öbür 3.500 filori
yine öyle-Allah'ın dua ve selamı üzerine olsun-Peygamberimizin şehri Medine fakirlerine harcansın.500 filori Mekke ahalisinden Kabe ile Hatun denilen yer arasında toplanıp 70.000 kere "Allah'tan başka tapacak yoktur"sözünü tekrarlayarak sevabını vasiyet sahibine verenlere-Allah hayırlarını kabul etsin-harcansın.

Ve yine o paradan 500 filori-Allah'ın dua ve selamı üzerine olsun-Peygamberimizin şehri Medine ahalisinden Peygamberimizin mescidinde toplanıp onun tertemiz kabrine karşı oturarak 70.000 kere "Allah'tan başka tapacak yoktur." sözünü tekrarlayıp sevabını adı geçen vasiyet sahibine verenlere-Allah hayırlarını kabul etsin-harcansın.

Geri kalandan 2.000 filorinin 1.500'ü Kabe fakirlerine ve 500'ü Kudüs'teki Mescid-i Aksa'da Sahre kubbesinde 70.000 kere "Allah'tan başka tapacak yoktur." sözünü tekrarlayanlara ve Kur'an-ı Kerim'i defalarca okuyanlara harcansın.

Böylece filoriler tükendi.Allah'ın,meleklerin ve bütün halkın laneti,bunları duyduktan sonra değiştirenlerin üzerine olsun.

Ayrıca o maldan,ayrıntıları aşağıda anlatıldığı gibi harcanmak üzere 12.000 filori daha vasiyet ettim.Allah hayırlı olanı kabul etsin.7.000 filori vakfeden için her gün ve her gece bu filori bitene kadar usulüne uygun olarak güzel Kur'an-ı Kerim okuyanlara ve sevabını vasiyet edene verenlere-Allah hayırlı olanı kabul etsin-1.000'i(her ayın)ilk gününde Peygamber soyundan gelenlere ve son 1.000'i-dua ve selam üzerine olsun-Peygamberimize 70.000 salavat okuyanlara ve sevabını vasiyet edene verenlere-Allah iyi işlerini kabul etsin-harcansın.Ayrıca 1.000 filori de yine o zata 70.000 kere "Allah'tan başka tapacak yoktur" diyenlere ve sevabını vasiyet edene verenlere-Allah hayırlarını kabul etsin- harcansın.Bu 10.000 de tamam oldu.Bunları duyduktan sonra değiştiren olursa,Allah'ın ,meleklerin ve bütün halkın laneti üzerine olsun.

Bundan sonra şöyle vasiyet etti,Allah hayırlarını kabul etsin;,Kırmızı yakuttan bir miskalden fazla ağırlıkta taşı olan ve yanında bir deliği bulunan yüzüğünün satılmasını vasiyet etti.Bu yüzüğü kendisi 95.000 dirhem(ortalama 301 gram) gümüş değerine satın almıştır.Bu para bitene kadar gece gündüz ruhu için
Kur'an-ı Kerim okuyanlara harcansın.

Yine taşı elmas olan yüzüğünün de satılmasını vasiyet etti.Parası,kendisinin gömülmesinden evvel ve sonra 70.000 kere “Allah'tan başka tapacak yoktur" diye tekrarlayanlara harcansın.Bu yüzükler,o sırada satılamzsa bir yerde rehine konulsun,borç para alınıp söylenen yerlere harcansın.Ondan sonra satılır ve borç ödenir.

Bundan sonra üzerine farz olup yerine getiremediği hac görevi karşılığında,birisine hac ettirilmesini vasiyet etti.Bu maldan,hac edecek kimseye 1.000 filori harcansın ve namaz borçlarının sadaka suretiyle hilesiz olarak düşürülmesini vasiyet etti.Bunun için de adı geçen paradan yettiği kadar harcansın.Bunları duyduktan sonra değiştiren olursa,Allah'ın,meleklerin ve bütün halkın laneti üzerine olsun.

Yine adı geçen Bursa'da oğlu Alaaddin'in yanına 3-4 bin zira(75,8 cm)uzağına gömülmesini ve naaşının ola gelen sünnete göre toprak içine konulmasını ve sultanlar serdabu(yer altında özel oda) gibi serdap yapılmamasını vasiyet etti ve mezarının avlusuna dört duvar yapılmasını ve Kur'an okuyanların oturması için dört taraftan üstlerine dam konulmasını damın ortasının da,Allah'ın rahmetleri eserlerinden olan yağmurun mezarının üzerine yağması için açık bırakılmasını vasiyet etti.Bunların yapılması için o paradan 5.000 filori harcansın.Oraya kendisinden başka,evlad ve akrabalarından kimselerin konulmamasını vasiyet etti.

Yine vasiyet etti ki,eğer ömrü vefa etmezse-Allah ömrünü uzun eylesin-Allah'ın yardımıyla Bursa şehrinden oraya(yani türbesinin bulunduğu yere.O zaman burası şehrin dışında bulunuyordu.)getirilsin.Başka yerde ölürse naaşı perşembe günü Bursa şehrine varıp, toprağın altında yatışının ilk gecesi Cuma gecesi olsun.

Bundan sonra dedi ki;şimdi sahip olduğum kölelerin hepsi ve bundan sonra sahip olacaklarım Türkçede Yançoğlu adı verilen ve gerek şimdi benim yanımda veyahut bir memuriyete çıkmış bulunanlar olsun,ölüm hastalığından 40 gün evvelinden itibaren hür olsunlar.Ve yine dedi ki,benimle memleketleri olan Saruhan'dan Edirne'ye gelen kölelerin hepsi ve onlardan benimle Edirne'de bulunanlar,ölüm hastalığından kırk gün evvel hür olsunlar.

Bundan sonra da şöyle vasiyet etti:Allah iyiliklerini kabul etsin.Osmanlı memleketinde sadrazam olan kimseyi bu hayır haklarında bu paradan anılan miktarda harcamak üzere ve Bursa kadısı olan kimseyi ve Bursa'da naip(kadı vekili)bulunan kimseyi ve Bursa medreselerinde müderris olan kimseyi de vasiyete naşın(gözetimci) tayin etti.Onlar,tasarruf cihetlerini(yani neyin ne ve nasıl yapılacağını)bilirler.Vasiyetin yerine getirilmesinde ve bu malların hepsinin bildirilen masraflara harcanması hususuna yardımcı olurlar.Bunlar,850 yılı Cemaziyelevvel ayının ortalarında yazıldı."

Kadıaskerin tasdiki ise şöyledir:

"Bu vasiyette yazılı olanlar yanımda cereyan etti.Ben bunları vasiyet edenin ağzından işittim.Allah hayırlarını kabul etsin.

Ben,hiçbir şeye ihtiyacı olmayan Allah'ın rahmetine muhtaç,onun yardımını görmüş Kadıasker Feramüzi oğlu Mehmed'im.Allah,ilahi yüceliği ile onları af etsin."

Kaynak: Devlet Arşivi,İstanbul

vasiyet0001xh4.png
 
Üst