Oyuncak bebek caizdir, ve bununla ilgili şöyle bir hadis-i şerif vardır.
Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın yanındabebeklerle oynardım. Arkadaşlarım (da oynamak için) yanıma gelirlerdi. Resülullah aleyhissalâtu vesselâm (eve gelince, utanarak) saklanırlardı. Ama Aleyhissalâtu vesselâm onları tekrar bana gönderirdi. Beraber oynamaya devam ederdik."(1)
Konuyla ilgili Hayrettin Karaman Hoca Efendininde bir yazısınıda yazmak isterim "Çocukların oynadığı bebek, hayvan vb. oyuncaklar, heykel mânâ ve mahiyetinde olmadığı için caiz görülmüştür. Nitekim Hz. Âişe'nin ilk evlilik yıllarında çocukluk arkadaşlarıyle bu neviden oyuncaklar oynadığını Rasûl-i Ekrem görmüş ve tasvib etmiştir.(2) "
Konuyla ilgili Nureddin Yıldız Hoca Efendininde bir yazısını eklemek istiyorum:İki, şeriatımız resim ve heykele karşı müminleri kesinlikle ikaz etmiştir. Yani bilhassa heykel türü yani mücessem görüntüsü olan, ele alınabilen mesela bir maymun mesela bir bebek mesela bir at, köpek vs. benzeri canlı heykellerini menetmiştir. Bu kesin bir kaidedir. Resimde de canlı resminin, elle çizilen canlı insan ve hayvan resminin üzerinde kırmızı işaret vardır. Ona da izin vermemektedir. Sadece fotoğraf makinelerinin ve kameraların çektiği görüntülerin o men edilen şeyler olup olmadığı hâlâ fukahamız tarafından tartışılmaktadır ama bu asırda fotoğraf makineleri için efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin zamanında menedilen resim olduklarına dair bir ittifak yoktur. O yüzden fotoğrafın kendisinde şeriatça yasaklanacak müstehcenlik gibi putlaştırma gibi kötülüğe alet edilme gibi bir durum yoksa duvarlara asılıp da zihinleri meşgul edecek bir şeye neden olmuyorsa müsaade edildi denebilir ya da “O değil, bu yasak.” denebilir. Bu da ikinci mesele.Biz, çocuklarımızın oyun hakları bulunduğunu, oyuncak hakları bulunduğunu kavrayıp, dinimizin fotoğraf veya resim veya heykel konusuna bakış açısını da anladıktan sonra “Çocuklarımızın, bilhassa kız çocuklarımızın bebek görüntüsü veren ya da bebek gibi olan neredeyse canlı bir bebek kadar canlılık veren bir oyuncakla oynamaları caiz midir?” diye sorduğumuz zaman bu tür oyuncaklar “Eğer filanca papazı, filanca şarkıcı türkücüyü, filanca futbolcuyu veya filanca Allah’ın yasak ettiği işle meşgul olan birisini simgelemiyor; o filanca futbol takımının büyüğünün heykeli, filanca şarkıcı türkücünün heykeli değilse, sadece çocuğumuzun oyun ihtiyacını karşılayan, küçük bebeğin; çocuk sevgisini geliştiren bir bebekle oynaması caizdir.” denebilir. Evet, bunu da caiz görmeyen “Çocuklarımızın; putçuluğa, heykelciliğe alışma riskinin bulunduğu bir zemindir.” diyen âlimlerimiz de var ama ilke olarak söz konusu heykel ve resim yasağına istisna getirilmiş bir durum olduğunu söyleyebiliriz.Erkek çocuklarımızın tabancalarla oynamaları, arabalarla oynamaları, kız çocuklarımızın onlardaki annelik ruhunu geliştirecek şeylerle meşgul olmaları, eğer biraz önce işaret ettiğim ayrıntılarda kaldığı zannedilen başka ‘yabancılara ait şeyleri simgeleme’ riski taşımıyorsa caizdir. Bu caizlik de ilke olarak çocukluk dönemindedir yani büluğ çağına kadar olan dönemdedir. Evlilik noktasına gelmiş kız çocuğunun bebekle oynaması söz konusu olmaz.
1-Buhârî, Edeb 81; Müslim, Fedâilu's-Sahâbe 81, (2440); Ebu Dâvud, Edeb 62, (4931, 4932).
2-Buhârî, K. el-Edeb, 81; Müslim, K. el-Edeb, 54.
Hz. Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor: "Resülullah aleyhissalâtu vesselâm'ın yanındabebeklerle oynardım. Arkadaşlarım (da oynamak için) yanıma gelirlerdi. Resülullah aleyhissalâtu vesselâm (eve gelince, utanarak) saklanırlardı. Ama Aleyhissalâtu vesselâm onları tekrar bana gönderirdi. Beraber oynamaya devam ederdik."(1)
Konuyla ilgili Hayrettin Karaman Hoca Efendininde bir yazısınıda yazmak isterim "Çocukların oynadığı bebek, hayvan vb. oyuncaklar, heykel mânâ ve mahiyetinde olmadığı için caiz görülmüştür. Nitekim Hz. Âişe'nin ilk evlilik yıllarında çocukluk arkadaşlarıyle bu neviden oyuncaklar oynadığını Rasûl-i Ekrem görmüş ve tasvib etmiştir.(2) "
Konuyla ilgili Nureddin Yıldız Hoca Efendininde bir yazısını eklemek istiyorum:İki, şeriatımız resim ve heykele karşı müminleri kesinlikle ikaz etmiştir. Yani bilhassa heykel türü yani mücessem görüntüsü olan, ele alınabilen mesela bir maymun mesela bir bebek mesela bir at, köpek vs. benzeri canlı heykellerini menetmiştir. Bu kesin bir kaidedir. Resimde de canlı resminin, elle çizilen canlı insan ve hayvan resminin üzerinde kırmızı işaret vardır. Ona da izin vermemektedir. Sadece fotoğraf makinelerinin ve kameraların çektiği görüntülerin o men edilen şeyler olup olmadığı hâlâ fukahamız tarafından tartışılmaktadır ama bu asırda fotoğraf makineleri için efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin zamanında menedilen resim olduklarına dair bir ittifak yoktur. O yüzden fotoğrafın kendisinde şeriatça yasaklanacak müstehcenlik gibi putlaştırma gibi kötülüğe alet edilme gibi bir durum yoksa duvarlara asılıp da zihinleri meşgul edecek bir şeye neden olmuyorsa müsaade edildi denebilir ya da “O değil, bu yasak.” denebilir. Bu da ikinci mesele.Biz, çocuklarımızın oyun hakları bulunduğunu, oyuncak hakları bulunduğunu kavrayıp, dinimizin fotoğraf veya resim veya heykel konusuna bakış açısını da anladıktan sonra “Çocuklarımızın, bilhassa kız çocuklarımızın bebek görüntüsü veren ya da bebek gibi olan neredeyse canlı bir bebek kadar canlılık veren bir oyuncakla oynamaları caiz midir?” diye sorduğumuz zaman bu tür oyuncaklar “Eğer filanca papazı, filanca şarkıcı türkücüyü, filanca futbolcuyu veya filanca Allah’ın yasak ettiği işle meşgul olan birisini simgelemiyor; o filanca futbol takımının büyüğünün heykeli, filanca şarkıcı türkücünün heykeli değilse, sadece çocuğumuzun oyun ihtiyacını karşılayan, küçük bebeğin; çocuk sevgisini geliştiren bir bebekle oynaması caizdir.” denebilir. Evet, bunu da caiz görmeyen “Çocuklarımızın; putçuluğa, heykelciliğe alışma riskinin bulunduğu bir zemindir.” diyen âlimlerimiz de var ama ilke olarak söz konusu heykel ve resim yasağına istisna getirilmiş bir durum olduğunu söyleyebiliriz.Erkek çocuklarımızın tabancalarla oynamaları, arabalarla oynamaları, kız çocuklarımızın onlardaki annelik ruhunu geliştirecek şeylerle meşgul olmaları, eğer biraz önce işaret ettiğim ayrıntılarda kaldığı zannedilen başka ‘yabancılara ait şeyleri simgeleme’ riski taşımıyorsa caizdir. Bu caizlik de ilke olarak çocukluk dönemindedir yani büluğ çağına kadar olan dönemdedir. Evlilik noktasına gelmiş kız çocuğunun bebekle oynaması söz konusu olmaz.
1-Buhârî, Edeb 81; Müslim, Fedâilu's-Sahâbe 81, (2440); Ebu Dâvud, Edeb 62, (4931, 4932).
2-Buhârî, K. el-Edeb, 81; Müslim, K. el-Edeb, 54.
