İyi Bir Okur Olmanın Prensipleri

out of whack

© ◄ Ayarsız..! ►
Forum Administrator
Okumak ve bunu hayata aktarmakta en büyük maksat hiç şüphesiz insanın kendini bilmesidir. Yunus Emre, bu gerçeği bir şiirinde şöyle dile getirmektedir: “İlim ilim bilmektir, / İlim kendin bilmektir. / Sen kendini bilmezsin, / Ya nice okumaktır.” Peki, iyi bir okur olmak için neler yapmak lazım? İşte size iyi bir okuma yapmanın püf noktaları…

“Okuyup yazanla okumayanlar arasındaki fark, ölülerle diriler arasındaki fark kadardır” der Aristo. Büyük mütefekkir Cemil Meriç ise okumayı, "iki ruh arasında âşıkane bir mülâkat" olarak tanımlar. Ona göre kitap, "meçhule açılan bir kapı"dır. "Okuma ise içimizdeki meçhul âlemin kapılarını açan bir anahtar"dır.
Okumak mükemmel insan olmanın en önemli etkenidir. Çünkü insan bu dünyaya “ilimle mükemmelliği yakalamak için” gelmiştir. Kültürümüz okumanın gayesini “kendini bilmek” olarak yorumlar. Buna bir anlamda mükemmel insan olmak diyebiliriz.
Yaşadığımız çağda insanlık büyük bir değişim ve dönüşümle yüz yüzedir. Bu büyük dönüşümün adı bilgi çağıdır. Bilgi çağını yakalamak, ancak onun zihniyet dünyasına açılmakla mümkün olur. Bilgi toplumu olabilmenin yolu ilim zihniyeti ve "kitap şuuru"na sahip medeniyetle açılabilir.
Kitap konusunda iyi bir eğitim görmeyen toplumların, rastgele kitap seçmeleri ve ellerine aldıkları her kitap karşısında mutlak teslimiyet duygusuna kapılmaları kaçınılmazdır. Aşırı, düzensiz ve gereksiz okumalar, hafızayı ve düşünce terazisini bozduğu gibi, kişiyi yaşadığı toplumdan da koparır.
Okumak insanoğlu için hayatını idame ettirmek gayesiyle yeme ve içme ihtiyacından sonra gelen ikinci sırada ciddi bir ihtiyaçtır. İnsan bu yanını ihmal ettiği sürece kendini çok eksik hissedecektir.

Amacı belli okuma

Bugün topyekûn olarak milletimizin okuma serüvenine bir göz gezdirdiğimizde okumadığımız ve okumadığımızın utandırıcı neticeleriyle karşı karşıya kalıyoruz.
Büyük medeniyetler kurmuş toplumların tarihlerini incelediğimizde o toplumun en hayati damarlarından birini kitabın oluşturduğunu görürüz. Bunun için kitapsız bir toplumun kendi benliğiyle var olabileceğine ve hayatiyetini istikrarlı bir biçimde devam ettirebileceğine ihtimal yoktur.
Kitap okumanın da kendine has özellikleri vardır. O adeta nazlı bir gelin gibi herkese sırlarını açmaz. Bu açıdan kitapla dost olmanın yolları mutlaka keşfedilmelidir. Çünkü gerçek kitaplar sırlarını ancak dostlarına açarlar. "Her kitap tılsımlı bir saray. Kapıları her gelene açılmaz" diyen Cemil Meriç, bir gerçeğe dikkat çekmektedir.
İnsan ancak ilim tahsil ederek mükemmel hâle gelebileceğine göre ilim öğrenmekten başka çaresi yoktur. Descartes, “Okumadan edindiğim biricik fayda bilgisizliğimi daha iyi görmek olmuştur” der. Okurken amacın tespit edilmesi ve doğru bir yöntemin uygulanması insana birçok şeyler kazandırır. Çünkü insanın hayatta sahip olduğu en değerli hazinelerden biri zamandır. Fakat insanların büyük çoğunluğu bu hazineden yeterince yararlanamamaktadır. Okunan kitapları artırmak ve bu hususta zamandan yararlanmanın yolu doğru okuma biçimini geliştirmek ve aynı zamanda okunan eserlerin sayısını ikiye üçe katlamaktır.
Hayatımızda yaptığımız her işte bilinçli olmak o işi başarmak için en önemli etkendir. Anadolu tabiri ile "Saldım çayıra Mevla kayıra" anlayışıyla rastgele yapılan bir çalışma hiç fayda vermez. Çünkü amacı belli olmayan okumayı bekleyen en büyük tehlike okuduğu metne kendini verememektir. Böylece çok az zaman harcanarak yapılabilecek bir iş için çok uzun zaman harcanır. Dikkat tam yoğunlaşmadığı için de okunan metin doğru olarak anlaşılmaz. Oysa okuyucu okuma amacını belirleyerek buna uygun okuma tekniklerini yerinde kullanırsa okuma hem daha kısa sürede, hem de daha iyi anlaşılacaktır.



Kitap okumanın nasılı ve niçini


Yukarıdan beri anlatılanları hafızamızda tutarak kitap okumanın nasılı ve niçini hakkında birkaç soru sorup cevabını beraber arayalım isterseniz:
·Niçin kitap okumalıyız?
·Kitap okumak insana neler kazandırır?
·Okumak bir ihtiyaç mı, yoksa boş zaman geçirme aracı mı?
·Kitap okumanın farklı yolları var mı?
·Kitap bizim neyimiz olur?
·Kitap okumaya ne kadar vakit ayırabiliyoruz?
·Okumada gaye ve vasıta ne olmalıdır?
·Okuma zevkini nasıl geliştirebiliriz?
·Hangi kitapları okumalıyız?
·Okuma tekniklerini biliyor muyuz?
·Kitap seçerken nelere dikkat etmeliyiz?
Bu soruları uzatabiliriz. Önemli olan herkesin bu tür soruları kendine sorup, aklî, mantıkî ve ilmî olarak cevaplarını bulmak ve hayata aktarmaktır.
Okumak ve bunu hayata aktarmakta en büyük maksat hiç şüphesiz Yunus Emre'nin de dediği gibi, insanın kendini bilmesidir.
“İlim ilim bilmektir,
İlim kendin bilmektir
Sen kendini bilmezsin,
Ya nice okumaktır.”

İnanmış insanlar için okuma imanî bir eylemdir. Bu gerçeği insana kurtuluş yolunu göstermek için inen Kur’an ne güzel ifade eder: “Yaratan Rabb’inin adıyla oku! O, insanı bir alaktan yarattı. Oku! İnsana bilmediklerini belleten, kalemle yazmayı öğreten Rabb’in, en büyük kerem sahibidir.”
Bilmem ki okumak için bundan büyük bir gerekçe olabilir mi?




İyi bir okur olmanın prensipleri


Okumada bir gayen olsun: Gayesiz okumak, rüzgârın önünde uçan yaprağa benzer.
Seçici ol, her kitabı okuma: İlmin faydasızı da vardır. Okuyacağın kitap sana faydalı oluyorsa oku.
Sabırlı ol: Okurken sabırlı ol, yazarın ne demek istediğini anlayana kadar uğraş.
Okuduğun kitabı ve yazarını iyi tanı: Kitabı okumadan önce yazarı hakkında bilgi edin. Kitabın önsözü, sonsözü ve içindekileri oku, sonra kitaba geç.
Okurken sorular sor: Okuduğun kitap ve içindeki konu hakkında sorular sor ve cevaplarını bul.
Bilmediğin kelimelerin manasını öğren: Okuduğun metindeki önemli kelimelerin anlamların öğrenmeye çalış ve hangi anlamda kullanıldığını bilerek oku.
Okuduğunu farklı ifade etmeye çalış: Okuduğun metinleri farklı bir üslupla ifade etmeye çalış. Eğer okuduğun metinde kafana yatmayan bir şeyler varsa karşı fikir geliştir.
Kitabı bitirdikten sonra özetini çıkar: Okuduğun kitabın mutlaka özetini çıkar. Çünkü bunu akılda tutmak daha kolaydır.


Kaynak = Selim Yusuf
 
Üst