Dünya gerçekten düz müdür? (Is the Earth really flat?)

Son zamanlarda çok tartışılan konulardan biridir. Dünyanın yuvarlak olduğu (küre şeklinde), bizim onun üstünde yaşadığımız birkaç bin yıldır bilinen bir gerçek. Ancak bunun görsel ispatı uzaya çıktıktan sonra yapıldı. İlk fotoğraflar 1960'larda çekildi. Dünya gerçekten de yuvarlak idi. Şimdi bu tartışmalara katkı yapması için argümanlarımızı sıralayalım.

1. Sosyolojik olarak “dünya yuvarlaktır”:
Uzay çalışmalarını onlarca ülke yapıyor. Uzaya erişim şu an için bile 20 küsur ülkenin yaptığı birşey. Bu ülkelerin veya bilim adamlarının biraraya gelip hepsinin birden aynı yalanı söyleme ihtimali sıfır. Buna tevatür haber diyoruz. Onun için bunların söylediği doğrudur. Bir ülke ajansı çıkıp dese, içimize bir şüphe koyacak ama öyle bir şey yok.

2. Gecenin ve gündüzün uzaması:
Bu durum dünyanın yuvarlak oluşu yanında güneş sisteminde döndüğümüz düzleme göre eğik olduğumuzu gösteriyor. Ekvator çizgisi üzerindeki şehirler yıl boyu 12 saat gece, 12 saat gündüz yaşıyorlar, bu çizginin kuzeyinde ve güneyinde kalanlar için ise gece ve gündüz kış ve yaza göre uzayıp kısalıyor. Dünya güneş düzlemine göre 23.5 derece eğik. Bu eğiklikten dolayı yaz ve kışı yaşıyoruz. Mevsimlerin sebebi bu eğiklik.

3. Ay tutulması ve gölgesi
Ay tutulması sırasında dünyanın gölgesi ay üzerine düşüyor. Dünya düz olsaydı bu gölge de düz olurdu. Eğri olduğuna göre Dünya yuvarlak.

4. Mars yuvarlak
Mars'ın yuvarlak olduğunu biliyoruz. Oraya şimdiye kadar 44 defa gidildi. Bazı robotlar yüzeyine indirildi. Onlar bize bazı fotoğraflar gönderdi. Bu fotoğraflardan Mars'ın yuvarlak olduğunu söyleyemeyiz. Dünya da aynı durumda. Demek ki Dünya yuvarlak. Sen görmüyorsun.

5. Erastothenes’in hesapları
M.Ö. 276-195 yılları arasında İskenderiyye'de yaşamış Yunan Matematikçi Erastothenes dünyanın çapını hesaplamış. Dünyanın eğiklik açısını da hesaplamış. Aswan ve İskenderiyye şehirlerinde güneşin tepede olduğu zamanda bir kuyudaki suyu ve aynı boydaki çubukların düşen gölgelerini kullanarak güneş ışığının geliş açılarını ölçmüş. Burdan hareketle dünyanın çapı şudur demiş: 44100 km (%10 hata ile). Dünya düz olsaydı güneş ışınları İskenderiyye ve Aswan şehrine aynı açıda gelecekti. Demek ki dünya yuvarlak.

6. Gezegenler ve Yıldızlar:
Ben astoronom değilim ama işim gereği gezegenleri, yıldızları teleskoplarla inceledim. Hepsi yuvarlaktı. Sen niye düzsün demezler mi?

7. Çekim kuvveti
Newton kütle çekim kanunu ve Einstein'ın görelilik teorileri diyor ki kütle büyüdükçe çekimden dolayı cisimler yuvarlak olur. Kütle büyüdükçe çekim gücü artar, çekim gücü kazandıkça her yönden çekmeye başlar. Astreoidler tam yuvarlak olamıyor, kütle çok yüksek değil. Ama güneş mükemmel küreye çok yakın. Kutuplarından 6 km basık. Dünya ise 21 km basık. Matematiksel olarak tam küre olması için sonsuz kütlesi olması gerekiyor. Bir de dönmemesi lazım. Dönerken ekvator çevresinde göbek oluşuyor. Basıklığın sebebi kendi çevrelerinde dönmeleri.

8. Magellan’ın seyahati
Magellan 200 kadar mürettebatla 1500'lü yıllarda dünyayı dolaştı. Pasifik okyanusunu keşfettiler. Kendisi Filipinlerde öldürülse de mürettebat turu tamamladı. Böylece ilk defa dünyayı dolaşmış oldular. Dünya düz ise bu nasıl oldu?

9. Uçakla Yolculuk
Bugün uçaklarla önce Tokyo'ya, sonra Havaii'ye, ordan Los Angeles ve sonrasında İstanbul'a gelebilirsiniz. Bunu yapan insanlar tanıyorum. Dünya düz ise bir yöndeki gidişimizle aynı yere nasıl gelecektik? Dünya yuvarlak demek ki.

10. Bilimsel Modeller
Bilim insanlarının ortaya koyduğu bir gezegen modeli, yörünge modeli var. Biz matematiksel hesaplarımızı yapıyoruz ve yörüngeye gönderdiğimiz uydular tıkır tıkır iş görüyor. Modelin bir yerinde hata olsa (dünyayı yuvarlak kabul etmişiz ve hesapları buna göre yapmışız) bir yerde patlar. Bilim böyle birşey: Model ortaya koyarız, deneriz. Çalışmayan yerler için modeli geliştiririz. Bizim Dünya yuvarlaktır, hatta Geoid'dir modelimiz çalışıyor. Bir hata yok. Demek ki dünya yuvarlak.

11. Uzaya giden roket kameraları
Uzaya gönderilen roketlere kamera taktılar ve ordan görüntüleri canlı yayınladılar. Roket birkaç yüz km yukarı çıkınca dünyanın yuvarlak olduğu görülüyor. Eee! Hala düz mü diyorsun?

12. Mağnetik Alan:
Dünya düz olsaydı, içindeki metalden dolayı mağnetik alan nasıl olacaktı? Güneşten gelen kozmik ışınlar dünyayı kızartacaktı. Atmosferini yok edecekti.

Dünyanın yuvarlak olduğunu 2500 yıl önce yaşamış Pisagor bulmuş, Aristo bulmuş, sen niye bulamıyorsun?

Son söz:

Dünya düzdür demenin ne faydası var?

Bunu iddia edenlerin kafasında bu var mıdır bilmem ama size verilen her bilgiyi doğru kabul etmeyin. Sorgulayın. Tarihte referans alınan bazı kitapların yanlış bilgiler içerdiği zamanla anlaşıldı. Bilim mutlak değildir. Bilim, olgunlaşarak ilerliyor. Bazen çok iyi bildiğimiz bazı şeyleri eksik bildiğimizi görüyoruz. Atom parçalanamaz sanılıyordu, şimdi alt parçacıkların anlamaya çalışıyoruz. Soru sormak, sorgulamak, doğruluğunu teyit etmek iyidir.

Doç. Dr. Lokman KUZU
Enstitü Müdürü, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü

Son zamanlarda kim tartışıyor dünyanın düz olduğunu merak ettim, ben denk gelmedim de çok düz diyene onun için.
Ama yine bu konu aklımızda bulunsun dünya düzdür diyem birisiyle karşılaşırsak bu konuya yönlendiririz insallah.
Yazana ve paylaşana teşekkür ederiz.

Eski tefsirlerde dünyanın düz olduğu mu söylenmektedir? Eğer öyle ise bunu nasıl anlamalıyız?

Kur’an’ın aynı ifadeyle değişik kesimlere farklı gerçekleri ders vermesi, her asrın eğitim ve anlayışına uygun, farklı kesimlerin kabiliyetlerini gözeten bir üsluba sahip olmasından doğan zaman ve mekân üstü cihanşümul durumudur. Onun Allah’ın sonsuz ilminden gelen sözü olduğunu gösterir.
mealindeki ayetten farklı kesimler farklı manalar anlamış ve o manaların hepsi de doğrudur. Meselâ:
Alelade bir insan, bu âyetten, güneş ve ayın her ikisinin de yeryüzüne ışık gönderdiğini anlar.
Bir Arap filoluğu ise, âyette geçen "sirac"kelimesinin işaretiyle güneşte ışık ile birlikte ısındırma özelliğinin de var olduğunu anlar.
Bir astronomi bilgini ise, bu tabirlerden güneşin ışığın bizzat kaynağı, ayın ise, ışığını dışarıdan almakta olduğunu anlar. Çünkü Arapça’da ışığın kaynağı olan şeyler için "muzî" tabiri, ışığını dışarıdan alanlar için de "münîr" tabirini kullanırlar. Meselâ: Aydınlık bir oda için "ğurfetün müzîetün" denilmez, aksine "münîretün" denilir. Çünkü odanın ışığı dış kaynaklıdır. Buna karşılık bir ateş közü için "kabesün münîr" denilmez, aksine "müzî"denilir. Çünkü, ateşteki ışık kendisinindir.
İşte Kur'an-ı Hakim'in Kur'an'da ay için "nur-münîr", güneş için "ziya-siraç" tabiri kullanması bu ince farkı belirtmek içindir.
Yine, "Yeri de gökten sonra yayıp sermiştir." (Nâziat, 79/30) mealindeki و الارض بعد ذلك دحيها ayetinde geçen "dahv" kelimesinin bir anlamı, serip yaymaktır. Normal bir insan bunu böyle anlar ve anladığı doğrudur. Bu ayeti tetkik eden bir astronomi bilgini ise, bu kelimeden yeryüzünün küre şeklinde yuvarlak olduğunu anlar. "Bu anlayış da doğrudur." Gerçekten bu kelimeden türemiş olan"medha" kelimesi deve kuşu yumurtasının yuvası anlamına gelir ki, bu şekil tam yuvarlak olmayıp, elips şeklindedir. (Ahteri-i Kebîr; el-Mu'cemü'l-Vecîz, "Dahv"maddesi)

Şunu da unutmamak gerekir ki müfesssirlerin açıklamaları, onların içinde bulundukları çağın bilgisiyle sınırlı olmak durumundadır. Bu durum fen bilim adamları için de geçerlidir. Nice ünlü filozofların ve nice meşhur bilim adamlarının eskiden söyledikleri ve asırlarca doğru kabul edilen sözlerinin bu gün tamamen yanlış olduğu ortaya çıkmıştır.
Yaptıkları bu yanlış yorumlar, onların cahil olduklarını değil, kendi zamanlarının bilgini olduklarını gösterir. Çünkü her zamanın bir hükmü var, kaydını gösterse itiraz edilmez. Ancak, ne fen-bilim adamlarının yanlış yorumları gerçek fen bilimine mal edilebilir, ne de tefsircilerin yaptıkları yanlış yorumları Kur’an’a mal edilebilir...

/Sorularlaislamiyet

okuryazar' Alıntı:

Son zamanlarda kim tartışıyor dünyanın düz olduğunu merak ettim, ben denk gelmedim de çok düz diyene onun için.
Ama yine bu konu aklımızda bulunsun dünya düzdür diyem birisiyle karşılaşırsak bu konuya yönlendiririz insallah.
Yazana ve paylaşana teşekkür ederiz.

Genişletmek için tıkla ...

SETR in mesajından da anlaşılacağı üzere eskiden tefsirlerde buna benzer manalardan bahsedilmiş demekki, Lokman Hoca ilmi bir tarzda mukni güzel bir cevap yazmış bu konuyla alakalı kendisine teşekkür ederiz.