İbadetlerine güvenenin, müminlere eziyet edenin ve Allah’ın rahmetinden ümit kesenin yaptıkları ibadetler geçersizdir, anlamına gelen hadis sahih midir?
Soru
Hz. Ebud Derda Radiyallahu Anh'tan rivayetle Efendimiz Sallallahu Aleyhi Vessellem buyurdular ki: "Allah'ın kullarından bir kul, yer- gök ehlinin takva ve iyilik nev'inden olan ameliyle Allah'ın huzuruna gelse, kendinde şu üç haslet varsa, o amellerin zerre miktarı ona faydası olmaz: Ucub (ibadet cihetinden kendini beğenmek), mü'minlere eziyet, Aziz ve Celil olan Allah'ın rahmetinden ümid kesme.".. (Deylemi) Acaba bu hadisi açıklar mısınız?
Cevabımız
Değerli Kardeşimiz;
Önce şunu belirtelim ki, bu hadisin ravilerinden biri alimler tarafından “güvenilmez” olarak kabul edilmektedir ve dolayısıyla bu hadis zayıftır(bk. Kenzu’l-Ummal, h. No: 43941).
Bu gibi hadsiler -sahih olmak kaydıyla- insanların dikkatini ihlasa, adalete/iyiliğe, kulluğa çevirmektedir. Dinde esas olan kulluktur. Kulluğun temel harcı kendine güvenmemek, ameline güvenmemektir. Böyle bir pozisyon, “Ben dahi kendi amelimle cennete giremem” buyuran Hz. Peygamber(a.s.m)’in talim ve terbiyesine aykırıdır.
Müminlere eziyet, hem Allah’a karşı bir isyan, hem din kardeşliğine bir hıyanet, hem insanlık hak ve hukukuna bir tecavüzdür. Bunun ne derece önemli bir husus olduğu ortadadır.
Allah’ın rahmetinden ümit kesmek insanı küfre götüren bir haslettir. “Allah’ın rahmetinden asla ümidinizi kesmeyiniz. Çünkü kâfirler güruhu dışında hiç kimse Allah’ın rahmetinden ümidini kesmez” (Yusuf, 12/87) mealindeki ayette bu gerçeğin altı çizilmiştir.
Bu hadiste dikkat çeken bir nokta “…bu üç hasletten biri varsa” yerine “..bu üç haslet varsa” denilmektedir. Burada bir irşad ve terhib üslubu göze çarpmaktadır. Yani, bu üç hasletten biri olan ve küfre sebep teşkil eden “Allah’ın rahmetinden ümit kesme” yi diğer iki hasletle birlikte kullanılmış ve bu üçünün bulunduğu yerde diğer amellere değer biçilemeyeceğine işaret edilmiştir. Böylece insanın diğer amellerini hiçe indiren asıl haslet ümitsizlik küfrü olmakla beraber, diğer iki hasletten de uzaklaştırmak için bunlar onunla birlikte kullanılmıştır.
Bu açıklama benzer konular için bir perspektif kazandırmaya yöneliktir, yoksa başta ifade edildiği gibi bu hadis rivayeti oldukça zayıftır ve zahiri manası temel İslamî prensiplere aykırı görünmektedir.
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet Editör
Soru
Hz. Ebud Derda Radiyallahu Anh'tan rivayetle Efendimiz Sallallahu Aleyhi Vessellem buyurdular ki: "Allah'ın kullarından bir kul, yer- gök ehlinin takva ve iyilik nev'inden olan ameliyle Allah'ın huzuruna gelse, kendinde şu üç haslet varsa, o amellerin zerre miktarı ona faydası olmaz: Ucub (ibadet cihetinden kendini beğenmek), mü'minlere eziyet, Aziz ve Celil olan Allah'ın rahmetinden ümid kesme.".. (Deylemi) Acaba bu hadisi açıklar mısınız?
Cevabımız
Değerli Kardeşimiz;
Önce şunu belirtelim ki, bu hadisin ravilerinden biri alimler tarafından “güvenilmez” olarak kabul edilmektedir ve dolayısıyla bu hadis zayıftır(bk. Kenzu’l-Ummal, h. No: 43941).
Bu gibi hadsiler -sahih olmak kaydıyla- insanların dikkatini ihlasa, adalete/iyiliğe, kulluğa çevirmektedir. Dinde esas olan kulluktur. Kulluğun temel harcı kendine güvenmemek, ameline güvenmemektir. Böyle bir pozisyon, “Ben dahi kendi amelimle cennete giremem” buyuran Hz. Peygamber(a.s.m)’in talim ve terbiyesine aykırıdır.
Müminlere eziyet, hem Allah’a karşı bir isyan, hem din kardeşliğine bir hıyanet, hem insanlık hak ve hukukuna bir tecavüzdür. Bunun ne derece önemli bir husus olduğu ortadadır.
Allah’ın rahmetinden ümit kesmek insanı küfre götüren bir haslettir. “Allah’ın rahmetinden asla ümidinizi kesmeyiniz. Çünkü kâfirler güruhu dışında hiç kimse Allah’ın rahmetinden ümidini kesmez” (Yusuf, 12/87) mealindeki ayette bu gerçeğin altı çizilmiştir.
Bu hadiste dikkat çeken bir nokta “…bu üç hasletten biri varsa” yerine “..bu üç haslet varsa” denilmektedir. Burada bir irşad ve terhib üslubu göze çarpmaktadır. Yani, bu üç hasletten biri olan ve küfre sebep teşkil eden “Allah’ın rahmetinden ümit kesme” yi diğer iki hasletle birlikte kullanılmış ve bu üçünün bulunduğu yerde diğer amellere değer biçilemeyeceğine işaret edilmiştir. Böylece insanın diğer amellerini hiçe indiren asıl haslet ümitsizlik küfrü olmakla beraber, diğer iki hasletten de uzaklaştırmak için bunlar onunla birlikte kullanılmıştır.
Bu açıklama benzer konular için bir perspektif kazandırmaya yöneliktir, yoksa başta ifade edildiği gibi bu hadis rivayeti oldukça zayıftır ve zahiri manası temel İslamî prensiplere aykırı görünmektedir.
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet Editör
