Toplardamarlara ait nedenler;
Varisler,
Venöz yetmezlik,
Tromboflebit
Derin ven trombozu
Atardamar sistemine ait nedenler;
Atheroskleroz
Tromboemboli,
Buerger hastalığı,
Diabetik anjiopati,
Raynoud hastalığı
Kronik Venöz Yetmezlik ve Varisler
Toplardamarlar,atardamarlar tarafından dokulara ulaştırılan kanın ,oksijenlenmek üzere kalbe tekrar taşınmasını sağlarlar. Kronik Venöz Yetmezlik, bacak venlerinizin ( toplardamarlarınız ) kanı kalbe doğru yeterice taşıyamamasıdır. Bacakta deriye yakın gözle görebildiğimiz yüzeysel venler dışında kaslar arasında yerleşen derin venler ve bu iki veni birbirine bağlayan perforan venler vardır.
Bacak kaslarınız derin venleri sıkıştırarak kanı yerçekimine karşı kanın kalbe dönmesini sağlar. Venlerdeki tek yönde çalışan kapaklar sayesinde bacaktaki kan aşağıya doğru gitmez. Bu sisteme venöz pompa denir.
Yürüyerek veya bacak kaslarını kasarak venöz pompayı çalıştırabilirsiniz. Ancak uzun süre oturduğunuzda veya ayakta kaldığınızda, pompa çalışmayacağı için bacakta venöz kan birikir. Zamanla, biriken kanın basıncına bağlı olarak yatkın kişilerde, damar duvarları zayıflar ve ven kapakçıkları zarar görür ve kronik venöz yetmezlik gelişir.
Kronik Venöz (Toplardamar) Yetmezliğinin Belirtileri:
Kronik venöz yetmezlik oluştuysa, bacaklarda ağırlaşma yorgunluk huzursuzluk hissedilebilir ayak bilekleri şişebilir ve baldırlarda sertlik hissedilebilir. Nedeni genişleyen damarlar içerisinde göllenen kanın yaratığı gerginlik ve kan serumunun doku aralıklarına sızarak ödem oluşturmasıdır. Biriken kanın basıncına bağlı bacakta şişlik olabilir. Yürüme esnasında veya durduktan sonra ağrı hissedilebilir. Varisler görülebilir. Varisler dışarıdan görebildiğimiz şişmiş ve şekil bozukluğuna uğramış yüzeyel venlerdir. Genellikle mavi kabarık ve kıvrıntılı olarak görülür. Varis ağrısı, bacaklarda ağırlık rahatsızlık hissi şeklindedir.Bazen kramplar ,yanma ve kaşıntı bu tabloya eşlik eder.
Kronik Venöz (Toplardamar) Yetmezliğinin Nedenleri:
*
Sigara içme,
*
Uzun süre ayakta kalma ya da oturma,
*
Ailede varis hikayesi,
*
Gebelik,
*
Egzersiz yapmama,
*
Aşırı kilo, kronik venöz yetmezlik için risk faktörlerdir.
50 yaşından büyük kadınlarda kronik venöz yetmezlik daha sık görülürse de her yaş ve cinsiyette bu hastalığa rastlanabilir. Uzun dönem bacak venlerindeki kan basıncı normalden yüksek kalırsa kronik venöz yetmezlik gelişir. Varislerin kesin oluşum nedeni bilinmemektedir. Ancak kalıtsal yatkınlık, uzun süre sabit poziyonda (ayakta yada oturarak) çalışmak, aşırı kilo alınması, östrojen içereren ilaçların uzun süre kullanımının varis oluşumunu kolaylaştırdığı gözlenmiştir.
Derin Ven Trombozu (DVT) ve Tromboflebit gibi hastalıklarda venler içindeki tıkanıklıklar venöz damarlardaki basıncı yükseltir ve bu kronik venöz yetmezliğe neden olur.
Derin Ven Trombozu
Derin ven trombozu bacağın iç kısmında bulunan ana toplardamarların, kan geçişine izin vermeyecek biçimde pıhtı ile tıkanmasıdır. Kan akımının engellenmesi ile bacakta şiddetli ağrı, şişlik, gerginlik ortaya çıkar. Derin ven trombozu genellikle uzun yatak istirahatleri sonrası görülür.
Bunun dışında Derin ven trombozuna yol açan nedenler şöyle sıralanabilir.
*
Damar duvarının herhangi bir nenenle hasarlanması
*
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerin damar duvarına yapışarak pıhtı oluşturmaları.
*
Gebeliğe bağlı hormonal değişiklikler, östrojen içeren doğum kontrol hapları yada ilaçlar.
*
Kanser ve kanser tedavisi, damar içine takılan cihazlar,
*
Kan akımının önünde mekanik bir engel oluşması nedeniyle damar içerisinde pıhtı oluşması
o
Uzun yolculuklarda uzun süre aynı pozisyonda hareketsiz kalınması,
o
Büyük ameliyatlar,
o
Bacak ve kalça kırığı gibi yaralanmalar sonrasında hareketsizlik ve doku ödemi nedeniyle derin ven trombozu oluşabilir.
*
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerde kalıtsal bozukluk.
Derin ven trombozu,bacak damarlarındaki pıhtının koparak dolaşımla akciğer atardamarına taşınabilmesi nedeniyle,hayati tehlike oluşturabilen bir tablodur. Tedavide kan pıhtılaşmasını engelleyici ilaçlar kullanılır. Cerrahi tedavi ,pek tercih edilmeyen son seçenektir.
Venöz kan basıncı artar, damar basınca bağlı genişlediği için kapakçıkların çalışmasını bozar (incompetent). Oluşan bu pıhtı bulunduğu yerden kopup başka organ damarlarını tıkayabilir. En sık akciğer atardamarı tıkayarak akciğer enfarktüsü oluşturabilir. Bu nedenle Derin ven trombozu acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
*
Yürümekle ortaya çıkan veya, aniden gelişen şiddetli ağrı,
*
Diğer bacağa göre çap, ısı ve renk farkı,
*
Ayaklarda iyileşmeyen yaralar damar tıkanıklığı belirtisi olabilir.
Akut Derin ven trombozu tedavisi için sıklıkla pıhtı çözücü ilaçlar ve bacaklara basınç uygulayan çoraplar kullanılır.
Tromboflebit
Tromboflebit yüzeysel inflamasyonuna bağlı olarak kan pıhtısı ve dolayısı ile DVT gelişebilir. Tromboflebit, damar duvarının iltihaplanması bundan dolayı damar iç yüzeyinde pıhtı oluşmasıdır.
Damar üzerinde kızarıklık, şişlik,hassasiyet ve ısı artımı ile birlikte şiddetli ağrı oluşur.
Damar içine ilaç uygulaması sırasında ciltteki mikroorganizmaların bulaşması ile koldaki toplardamarlarda tromboflebit oluşabilir. Bacak toplardamarlarındaki tromboflebitin kaynağı ise genellikle,ayak parmakları arasındaki çatlaklar yada mantar enfeksiyonu nedeniyle bozulmuş tırnak aralıklarından girerek damara ulaşan mikroorganizmalardır.
Tedavide antibiyotikler,antienflematuar ilaçlar kullanılır. Bazı durumlarda pıhtı önleyici ilaçlar tedaviye eklenebilir. Enfeksiyon kontrol altına alınıp, hastalık belirtileri gerileyene kadar etkilenen kol yada bacağın dinlendirilmesi gereklidir.
Hangi testler yapılmalıdır ?
Eski hastalıklarınızı ve şu anki durumunuzu doktora anlatmalısınız. Bundan sonra, doktor fizik muayene yapacaktır.
Bacak kan basıncı ve bacak çevresini ölçer varislerinizin olup olmadığı kontrol eder. Doppler ultrason veya venogram gibi tetkiklerle kronik venöz yetmezlik teşhisini doğrular. Doppler ultrason insan tarafından duyulamıyan ses dalgalarının kullanıldığı ağrısız bir tetkikdir. Doppler ultrason ile kan akımının hızı ve venlerin yapısı görülebilir. Venogram ise venlerin yapısını gösteren bir röntgen tekniğidir. Doktorunuz iğne ile kontrast bir boya verir böylece damarlarınız rontgen filminde görülebilir.
Kronik Venöz Yetmezlik Tedavisi
Tekrarlayan tromboz riski varsa hayat boyu pıhtılaşmayı engelleyen ilaç kullanmalıdır. Venöz damar duvarı gerginliğini sağlayan ve ödemi azaltan bazı ilaçlar kullanılabilir. Böylece bazı şikayetlerde düzelme görülebilir ancak altta yatan neden düzeltilmelidir. Yetmezlik hafif ve kronik ise, kompresyon bandaj önerebilir. Kompresyon çorapları ve elastik bandajla ven sıkıştırılarak kanın geri kaçmasını önlenir. Kompresyon çoraplarının tüm yaşam boyunca her gün giyilmesi gerekebilir.
Ara sıra bacaklarınızı yukarı kaldırarak venlerdeki basıncı azaltmak faydalı olabilir. Uzun süre hareketsiz ayakta kalmamaya dikkat ederek bacak şişmesini ve diğer belirtileri engelleyebilirsiniz. Eğer uzun süre ayakta kalacak ya da oturacaksanız bacak kaslarınızı ara sıra kasarak kan akımının devam etmesini sağlamalısınız. İdeal vücut kilonuzu korumak veya fazla kilolardan kurtulmak venöz yetmezlik şikayetlerinin düzelmesini sağlayabilir. Hasta, dolaşımı aksatacak biçimde dar giysiler giymekten, ağır yük taşımaktan, uzun süre sıcağa maruz kalmaktan ve hareketsiz kalmaktan kaçınmalıdır. Ciddi kronik venöz yetmezlik vakalarında nadir de olsa cerrahi yöntemler gerekebilir.
Cerrahi Tedavi:
Doktorunuz uyluğun üst kısmında ortaya çıkan kronik venöz yetmezlik için by-pass operasyonu uygulayabilir . Örneğin, greft olarak bilinen başka yerden çıkarılan veya yapay bir damar kullanarak kan akımı sağlanabilir. Az da olsa Derin ven trombozu riski ve kesi yerinden enfeksiyon riski vardır ancak çoğunlukla bacak damarında yapılan bu by-pass operasyonu güvenlidir. Buna rağmen doktorunuz durum çok ciddi olmadıkça bu işlemi önermez.
Bazen toplardamar içindeki kapakçıkların tamirini gerekli görülebilir. Doktor toplardamar içindeki kapakları kısaltabilir. Damar çevresine damar duvarını destekleyen bir manşon yerleştirerek kapağın çalışmasını sağlayabilir. Kalp Damar Cerrahınız, sizin ve hastalığınızın durumuna göre en uygun tedaviyi seçmenizi sağlayacaktır.
Atardamar (Arter) Tıkanıklığı
Akut veya kronik tıkanıklık şeklinde olabilir.
Akut damar tıkanması
En sık nedeni, bozulmuş kalp kapakçıklarında oluşan pıhtının kopup değişik yerlerdeki damarları tıkamasıdır. Pıhtının tıkadığı bölgenin aşağısında dolaşım bozulur. Ağrı saatler içinde gelişir ve şiddetlidir, beslediği bölgede soğuma, morarma görülür. Dört-altı saat içersinde cerrahi müdahale gereklidir. Damar içindeki pıhtı operasyon ile temizlenir. Geç müdahale dokuda geri dönüşümsüz zarara neden olur. Operasyon sonrası asıl nedene yönelik araştırma yapılarak tedavi buna göre devam edilir.
Akut arterial yetmezlik belirtileri:
1.
Ağrı : Bazen görülmeyebilir.
2.
Soluk görünüm: Kronik arter yetmezliğinde de olur.
3.
Nabızların alınamaması
4.
Hissizlik ve hareket ettirememe
5.
Aşırı Soğuma
Akut yetmezlik nedenleri:
*
Trombozis:(Pıhtı oluşumu)
o
Ateroskleroz: Damar Sertleşmesi
o
Bypass greft tıkanması
o
Protein C ve Protein S eksikliği: Pıhtılaşmayı arttırır.
o
Popliteal Anevrizma : Diz arkası bölgede damar genişlemesi
*
Embolizm ( Tıkanma)
o
Atrium fibrilasyonu : Kalp atım bozukluğu
o
Kardiak kitleler: Romatizmal ateş, damar içi ilaç kullanımında
o
Mural trombus: myokard infarktüsünde
o
Periferal Anevrizma: damar genişlemeleri
o
Aterom plakları: Mavi ayak parmağı sendromu
o
Atrial myxoma : kalp tümörü
*
Nadir görülenler
o
Aort diseksiyonu: aort yırtılması
o
Travma
o
Damar içi ilaç kullanımı
o
Venöz Gangren
o
Saddle emboli :İliak arterin dallanma yerinde eğer şeklinde pıhtı oluşumu
o
Popliteal tuzak: Arterin komşu kas ve bağ dokusu tarafından sıkışması özellikle sporcularda kronik baldır ağrısı şeklindedir.
Kronik Tıkanma
Ateroskleroz ,yaygın bilinen ismi ile damar sertliği, damarın kronik tıkanıklıklarının en çok bilinen nedenidir. Damar duvarında plak oluşumuna yol açarak kan akımının engellenmesine neden olur.
Ateroskleroza yol açan nedenler ;
*
Kolesterol yüksekliği,
*
Diabetes mellitus (şeker hastalığı,
*
Sigara kullanımı,
*
Hipertansiyon ,
*
Genetik faktörler olarak sıralanabilir.
Semptomlar
Aterosklerozda damar duvarında oluşan plak zamanla büyüyerek kan akımını engeller. Bu engellenme derecesine göre klinik belirtiler de değişiklik gösterir. Hastalığın başlangıç döneminde tıkanıklık hafifse ancak uzun mesafe yürümekle bacakta ağrı, uyuşukluk, güçsüzlük oluşur. Damar tıkanıklığının derecesi arttıkça kısa mesafelerde bile yürümekle ağrı oluşur. (claudication) İstirahat ağrısı hastalığın oldukça ilerlemiş olduğunu gösterir. Dolaşımı bozulmuş olan bacakta dokular beslenemediği için yaralar oluşmaya başlar.
Tedavi
İlk dönemlerde dolaşımı rahatlatıcı ve ateroskleroz nedenine yönelik ilaç tedavisi verilir. Hastalığın ileri aşamalarında ,kan akımını düzeltmeye yönelik ameliyatlar yapılır. Operasyonlarda sıklıkla tıkalı olan damarın kanı alt bölgeye taşıması için yapay damarlar yerleştirilir.
Burger Hastalığı
Başka bir kronik arter tıkanıklığı formu olan Buerger hastalığı sigara içen genç erkek hastaların bacaklardaki küçük atardamarları ve birlikte sinir kılıflarını da tutan bir hastalıktır.
Bacakta soğukluk yürümekle ağrı, soğuk hassasiyeti, yüzeysel damar enfeksiyonu atakları vardır. İlerleyen dönemlerde dinlenme halinde bile ciddi ağrı, yaralar ve gangren görülür.
Sigaranın erken dönemde bırakılması ile hastalık büyük oranda engellenir. Fakat çoğunlukla operasyon gerektirir
Varisler,
Venöz yetmezlik,
Tromboflebit
Derin ven trombozu
Atardamar sistemine ait nedenler;
Atheroskleroz
Tromboemboli,
Buerger hastalığı,
Diabetik anjiopati,
Raynoud hastalığı
Kronik Venöz Yetmezlik ve Varisler
Toplardamarlar,atardamarlar tarafından dokulara ulaştırılan kanın ,oksijenlenmek üzere kalbe tekrar taşınmasını sağlarlar. Kronik Venöz Yetmezlik, bacak venlerinizin ( toplardamarlarınız ) kanı kalbe doğru yeterice taşıyamamasıdır. Bacakta deriye yakın gözle görebildiğimiz yüzeysel venler dışında kaslar arasında yerleşen derin venler ve bu iki veni birbirine bağlayan perforan venler vardır.
Bacak kaslarınız derin venleri sıkıştırarak kanı yerçekimine karşı kanın kalbe dönmesini sağlar. Venlerdeki tek yönde çalışan kapaklar sayesinde bacaktaki kan aşağıya doğru gitmez. Bu sisteme venöz pompa denir.
Yürüyerek veya bacak kaslarını kasarak venöz pompayı çalıştırabilirsiniz. Ancak uzun süre oturduğunuzda veya ayakta kaldığınızda, pompa çalışmayacağı için bacakta venöz kan birikir. Zamanla, biriken kanın basıncına bağlı olarak yatkın kişilerde, damar duvarları zayıflar ve ven kapakçıkları zarar görür ve kronik venöz yetmezlik gelişir.
Kronik Venöz (Toplardamar) Yetmezliğinin Belirtileri:
Kronik venöz yetmezlik oluştuysa, bacaklarda ağırlaşma yorgunluk huzursuzluk hissedilebilir ayak bilekleri şişebilir ve baldırlarda sertlik hissedilebilir. Nedeni genişleyen damarlar içerisinde göllenen kanın yaratığı gerginlik ve kan serumunun doku aralıklarına sızarak ödem oluşturmasıdır. Biriken kanın basıncına bağlı bacakta şişlik olabilir. Yürüme esnasında veya durduktan sonra ağrı hissedilebilir. Varisler görülebilir. Varisler dışarıdan görebildiğimiz şişmiş ve şekil bozukluğuna uğramış yüzeyel venlerdir. Genellikle mavi kabarık ve kıvrıntılı olarak görülür. Varis ağrısı, bacaklarda ağırlık rahatsızlık hissi şeklindedir.Bazen kramplar ,yanma ve kaşıntı bu tabloya eşlik eder.
Kronik Venöz (Toplardamar) Yetmezliğinin Nedenleri:
*
Sigara içme,
*
Uzun süre ayakta kalma ya da oturma,
*
Ailede varis hikayesi,
*
Gebelik,
*
Egzersiz yapmama,
*
Aşırı kilo, kronik venöz yetmezlik için risk faktörlerdir.
50 yaşından büyük kadınlarda kronik venöz yetmezlik daha sık görülürse de her yaş ve cinsiyette bu hastalığa rastlanabilir. Uzun dönem bacak venlerindeki kan basıncı normalden yüksek kalırsa kronik venöz yetmezlik gelişir. Varislerin kesin oluşum nedeni bilinmemektedir. Ancak kalıtsal yatkınlık, uzun süre sabit poziyonda (ayakta yada oturarak) çalışmak, aşırı kilo alınması, östrojen içereren ilaçların uzun süre kullanımının varis oluşumunu kolaylaştırdığı gözlenmiştir.
Derin Ven Trombozu (DVT) ve Tromboflebit gibi hastalıklarda venler içindeki tıkanıklıklar venöz damarlardaki basıncı yükseltir ve bu kronik venöz yetmezliğe neden olur.
Derin Ven Trombozu
Derin ven trombozu bacağın iç kısmında bulunan ana toplardamarların, kan geçişine izin vermeyecek biçimde pıhtı ile tıkanmasıdır. Kan akımının engellenmesi ile bacakta şiddetli ağrı, şişlik, gerginlik ortaya çıkar. Derin ven trombozu genellikle uzun yatak istirahatleri sonrası görülür.
Bunun dışında Derin ven trombozuna yol açan nedenler şöyle sıralanabilir.
*
Damar duvarının herhangi bir nenenle hasarlanması
*
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan trombositlerin damar duvarına yapışarak pıhtı oluşturmaları.
*
Gebeliğe bağlı hormonal değişiklikler, östrojen içeren doğum kontrol hapları yada ilaçlar.
*
Kanser ve kanser tedavisi, damar içine takılan cihazlar,
*
Kan akımının önünde mekanik bir engel oluşması nedeniyle damar içerisinde pıhtı oluşması
o
Uzun yolculuklarda uzun süre aynı pozisyonda hareketsiz kalınması,
o
Büyük ameliyatlar,
o
Bacak ve kalça kırığı gibi yaralanmalar sonrasında hareketsizlik ve doku ödemi nedeniyle derin ven trombozu oluşabilir.
*
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerde kalıtsal bozukluk.
Derin ven trombozu,bacak damarlarındaki pıhtının koparak dolaşımla akciğer atardamarına taşınabilmesi nedeniyle,hayati tehlike oluşturabilen bir tablodur. Tedavide kan pıhtılaşmasını engelleyici ilaçlar kullanılır. Cerrahi tedavi ,pek tercih edilmeyen son seçenektir.
Venöz kan basıncı artar, damar basınca bağlı genişlediği için kapakçıkların çalışmasını bozar (incompetent). Oluşan bu pıhtı bulunduğu yerden kopup başka organ damarlarını tıkayabilir. En sık akciğer atardamarı tıkayarak akciğer enfarktüsü oluşturabilir. Bu nedenle Derin ven trombozu acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
*
Yürümekle ortaya çıkan veya, aniden gelişen şiddetli ağrı,
*
Diğer bacağa göre çap, ısı ve renk farkı,
*
Ayaklarda iyileşmeyen yaralar damar tıkanıklığı belirtisi olabilir.
Akut Derin ven trombozu tedavisi için sıklıkla pıhtı çözücü ilaçlar ve bacaklara basınç uygulayan çoraplar kullanılır.
Tromboflebit
Tromboflebit yüzeysel inflamasyonuna bağlı olarak kan pıhtısı ve dolayısı ile DVT gelişebilir. Tromboflebit, damar duvarının iltihaplanması bundan dolayı damar iç yüzeyinde pıhtı oluşmasıdır.
Damar üzerinde kızarıklık, şişlik,hassasiyet ve ısı artımı ile birlikte şiddetli ağrı oluşur.
Damar içine ilaç uygulaması sırasında ciltteki mikroorganizmaların bulaşması ile koldaki toplardamarlarda tromboflebit oluşabilir. Bacak toplardamarlarındaki tromboflebitin kaynağı ise genellikle,ayak parmakları arasındaki çatlaklar yada mantar enfeksiyonu nedeniyle bozulmuş tırnak aralıklarından girerek damara ulaşan mikroorganizmalardır.
Tedavide antibiyotikler,antienflematuar ilaçlar kullanılır. Bazı durumlarda pıhtı önleyici ilaçlar tedaviye eklenebilir. Enfeksiyon kontrol altına alınıp, hastalık belirtileri gerileyene kadar etkilenen kol yada bacağın dinlendirilmesi gereklidir.
Hangi testler yapılmalıdır ?
Eski hastalıklarınızı ve şu anki durumunuzu doktora anlatmalısınız. Bundan sonra, doktor fizik muayene yapacaktır.
Bacak kan basıncı ve bacak çevresini ölçer varislerinizin olup olmadığı kontrol eder. Doppler ultrason veya venogram gibi tetkiklerle kronik venöz yetmezlik teşhisini doğrular. Doppler ultrason insan tarafından duyulamıyan ses dalgalarının kullanıldığı ağrısız bir tetkikdir. Doppler ultrason ile kan akımının hızı ve venlerin yapısı görülebilir. Venogram ise venlerin yapısını gösteren bir röntgen tekniğidir. Doktorunuz iğne ile kontrast bir boya verir böylece damarlarınız rontgen filminde görülebilir.
Kronik Venöz Yetmezlik Tedavisi
Tekrarlayan tromboz riski varsa hayat boyu pıhtılaşmayı engelleyen ilaç kullanmalıdır. Venöz damar duvarı gerginliğini sağlayan ve ödemi azaltan bazı ilaçlar kullanılabilir. Böylece bazı şikayetlerde düzelme görülebilir ancak altta yatan neden düzeltilmelidir. Yetmezlik hafif ve kronik ise, kompresyon bandaj önerebilir. Kompresyon çorapları ve elastik bandajla ven sıkıştırılarak kanın geri kaçmasını önlenir. Kompresyon çoraplarının tüm yaşam boyunca her gün giyilmesi gerekebilir.
Ara sıra bacaklarınızı yukarı kaldırarak venlerdeki basıncı azaltmak faydalı olabilir. Uzun süre hareketsiz ayakta kalmamaya dikkat ederek bacak şişmesini ve diğer belirtileri engelleyebilirsiniz. Eğer uzun süre ayakta kalacak ya da oturacaksanız bacak kaslarınızı ara sıra kasarak kan akımının devam etmesini sağlamalısınız. İdeal vücut kilonuzu korumak veya fazla kilolardan kurtulmak venöz yetmezlik şikayetlerinin düzelmesini sağlayabilir. Hasta, dolaşımı aksatacak biçimde dar giysiler giymekten, ağır yük taşımaktan, uzun süre sıcağa maruz kalmaktan ve hareketsiz kalmaktan kaçınmalıdır. Ciddi kronik venöz yetmezlik vakalarında nadir de olsa cerrahi yöntemler gerekebilir.
Cerrahi Tedavi:
Doktorunuz uyluğun üst kısmında ortaya çıkan kronik venöz yetmezlik için by-pass operasyonu uygulayabilir . Örneğin, greft olarak bilinen başka yerden çıkarılan veya yapay bir damar kullanarak kan akımı sağlanabilir. Az da olsa Derin ven trombozu riski ve kesi yerinden enfeksiyon riski vardır ancak çoğunlukla bacak damarında yapılan bu by-pass operasyonu güvenlidir. Buna rağmen doktorunuz durum çok ciddi olmadıkça bu işlemi önermez.
Bazen toplardamar içindeki kapakçıkların tamirini gerekli görülebilir. Doktor toplardamar içindeki kapakları kısaltabilir. Damar çevresine damar duvarını destekleyen bir manşon yerleştirerek kapağın çalışmasını sağlayabilir. Kalp Damar Cerrahınız, sizin ve hastalığınızın durumuna göre en uygun tedaviyi seçmenizi sağlayacaktır.
Atardamar (Arter) Tıkanıklığı
Akut veya kronik tıkanıklık şeklinde olabilir.
Akut damar tıkanması
En sık nedeni, bozulmuş kalp kapakçıklarında oluşan pıhtının kopup değişik yerlerdeki damarları tıkamasıdır. Pıhtının tıkadığı bölgenin aşağısında dolaşım bozulur. Ağrı saatler içinde gelişir ve şiddetlidir, beslediği bölgede soğuma, morarma görülür. Dört-altı saat içersinde cerrahi müdahale gereklidir. Damar içindeki pıhtı operasyon ile temizlenir. Geç müdahale dokuda geri dönüşümsüz zarara neden olur. Operasyon sonrası asıl nedene yönelik araştırma yapılarak tedavi buna göre devam edilir.
Akut arterial yetmezlik belirtileri:
1.
Ağrı : Bazen görülmeyebilir.
2.
Soluk görünüm: Kronik arter yetmezliğinde de olur.
3.
Nabızların alınamaması
4.
Hissizlik ve hareket ettirememe
5.
Aşırı Soğuma
Akut yetmezlik nedenleri:
*
Trombozis:(Pıhtı oluşumu)
o
Ateroskleroz: Damar Sertleşmesi
o
Bypass greft tıkanması
o
Protein C ve Protein S eksikliği: Pıhtılaşmayı arttırır.
o
Popliteal Anevrizma : Diz arkası bölgede damar genişlemesi
*
Embolizm ( Tıkanma)
o
Atrium fibrilasyonu : Kalp atım bozukluğu
o
Kardiak kitleler: Romatizmal ateş, damar içi ilaç kullanımında
o
Mural trombus: myokard infarktüsünde
o
Periferal Anevrizma: damar genişlemeleri
o
Aterom plakları: Mavi ayak parmağı sendromu
o
Atrial myxoma : kalp tümörü
*
Nadir görülenler
o
Aort diseksiyonu: aort yırtılması
o
Travma
o
Damar içi ilaç kullanımı
o
Venöz Gangren
o
Saddle emboli :İliak arterin dallanma yerinde eğer şeklinde pıhtı oluşumu
o
Popliteal tuzak: Arterin komşu kas ve bağ dokusu tarafından sıkışması özellikle sporcularda kronik baldır ağrısı şeklindedir.
Kronik Tıkanma
Ateroskleroz ,yaygın bilinen ismi ile damar sertliği, damarın kronik tıkanıklıklarının en çok bilinen nedenidir. Damar duvarında plak oluşumuna yol açarak kan akımının engellenmesine neden olur.
Ateroskleroza yol açan nedenler ;
*
Kolesterol yüksekliği,
*
Diabetes mellitus (şeker hastalığı,
*
Sigara kullanımı,
*
Hipertansiyon ,
*
Genetik faktörler olarak sıralanabilir.
Semptomlar
Aterosklerozda damar duvarında oluşan plak zamanla büyüyerek kan akımını engeller. Bu engellenme derecesine göre klinik belirtiler de değişiklik gösterir. Hastalığın başlangıç döneminde tıkanıklık hafifse ancak uzun mesafe yürümekle bacakta ağrı, uyuşukluk, güçsüzlük oluşur. Damar tıkanıklığının derecesi arttıkça kısa mesafelerde bile yürümekle ağrı oluşur. (claudication) İstirahat ağrısı hastalığın oldukça ilerlemiş olduğunu gösterir. Dolaşımı bozulmuş olan bacakta dokular beslenemediği için yaralar oluşmaya başlar.
Tedavi
İlk dönemlerde dolaşımı rahatlatıcı ve ateroskleroz nedenine yönelik ilaç tedavisi verilir. Hastalığın ileri aşamalarında ,kan akımını düzeltmeye yönelik ameliyatlar yapılır. Operasyonlarda sıklıkla tıkalı olan damarın kanı alt bölgeye taşıması için yapay damarlar yerleştirilir.
Burger Hastalığı
Başka bir kronik arter tıkanıklığı formu olan Buerger hastalığı sigara içen genç erkek hastaların bacaklardaki küçük atardamarları ve birlikte sinir kılıflarını da tutan bir hastalıktır.
Bacakta soğukluk yürümekle ağrı, soğuk hassasiyeti, yüzeysel damar enfeksiyonu atakları vardır. İlerleyen dönemlerde dinlenme halinde bile ciddi ağrı, yaralar ve gangren görülür.
Sigaranın erken dönemde bırakılması ile hastalık büyük oranda engellenir. Fakat çoğunlukla operasyon gerektirir
