1. Zekât ile vergi arasında mevcut farklar söylenirken, öncelikle zekâtın
Allah tarafından konulmuş, Kur'an'da yazılı kalıcı ve değişmez bir hüküm
verginin ise kanunla konulup kaldırılan, açıkçası beşerî bir otoriteye dayanan
bir karar olduğu gündeme getirilir ve vergi kanunlarının yürürlüğe girmesi
veya yürürlükten kaldırılması şeklinin diğer kanunlardan farkı bulunmadığı
söylenir.
2. Vergi kanunla konup kanunla kaldırıldığı gibi, onun miktar ve
nisbetleri de kanunla düzenlenir, gerektiğinde aynı usulle arttırılır eksiltilir.
Zekâtın nisab ve nisbetleri Hz. Peygamber tarafından belirlenmiştir. Bu
nisab ve nisbetler Hulefâ-yi Râşidîn döneminde ve müteakip dönemlerde
aynen korunmuş, tarih içinde hiç değiştirilmemiştir. Zekâtın bu unsurlarının
değiştirilmesi, onun malî bir ibadet olma özelliğini ortadan kaldırır.
3. Zekâtın sarf yerleri âyetle belirlenmiştir. Zekâtı devlet de tahsil etse,
hukukî bakımdan onun durumu yetim malını elinde bulunduran vasînin
durumu gibidir. Devlet ancak koruma amacı ile elinde bulundurabilir. Dilediği
mal ve hizmetlere harcayamaz, zikredilen âyette gösterilen zümrelere
sarfetmekle yükümlüdür. Halbuki devlet vergi gelirlerini sosyal ve kamusal
alanda istediği gibi harcayabilir.Bu açıdan söylemek gerekirse; zekâtın vergiye benzeyen yönleri dikkate
alındığında onun nerelere tahsis edileceği önceden belirlenmiş tahsisî bir
vergi olduğu, fertten ferde transfer edildiği zaman hem sosyal güvenlik vergisi
veya primi, hem de ivazî mahiyetinde görülebileceğini söylemek mümkündür.
Vergiler genel bütçe gelirleri içinde kaybolacağı gibi, belirli bir gaye için
belirli bir verginin de tahsil edilmesi mümkündür. Eğer bir vergi, özellikle
sosyal güvenlik gayesine tahsis ediliyorsa bu tahsisî bir vergidir. Zekât işte
bu tür tahsisî bir sosyal güvenlik vergisi mahiyetinde görülebilir.
Zekâtın vergiye benzemeyen tarafları dikkate alındığında ise onun ibadet
yönünün ağır bastığı ve vergiden farklı olduğu söylenebilir. Bu farklılık
en çok hükmün kaynağı, zekâta tâbi mallarda nisab ve nisbetler ve zekâtın
sarf yerlerinde belirgin hale gelmektedir.
Allah tarafından konulmuş, Kur'an'da yazılı kalıcı ve değişmez bir hüküm
verginin ise kanunla konulup kaldırılan, açıkçası beşerî bir otoriteye dayanan
bir karar olduğu gündeme getirilir ve vergi kanunlarının yürürlüğe girmesi
veya yürürlükten kaldırılması şeklinin diğer kanunlardan farkı bulunmadığı
söylenir.
2. Vergi kanunla konup kanunla kaldırıldığı gibi, onun miktar ve
nisbetleri de kanunla düzenlenir, gerektiğinde aynı usulle arttırılır eksiltilir.
Zekâtın nisab ve nisbetleri Hz. Peygamber tarafından belirlenmiştir. Bu
nisab ve nisbetler Hulefâ-yi Râşidîn döneminde ve müteakip dönemlerde
aynen korunmuş, tarih içinde hiç değiştirilmemiştir. Zekâtın bu unsurlarının
değiştirilmesi, onun malî bir ibadet olma özelliğini ortadan kaldırır.
3. Zekâtın sarf yerleri âyetle belirlenmiştir. Zekâtı devlet de tahsil etse,
hukukî bakımdan onun durumu yetim malını elinde bulunduran vasînin
durumu gibidir. Devlet ancak koruma amacı ile elinde bulundurabilir. Dilediği
mal ve hizmetlere harcayamaz, zikredilen âyette gösterilen zümrelere
sarfetmekle yükümlüdür. Halbuki devlet vergi gelirlerini sosyal ve kamusal
alanda istediği gibi harcayabilir.Bu açıdan söylemek gerekirse; zekâtın vergiye benzeyen yönleri dikkate
alındığında onun nerelere tahsis edileceği önceden belirlenmiş tahsisî bir
vergi olduğu, fertten ferde transfer edildiği zaman hem sosyal güvenlik vergisi
veya primi, hem de ivazî mahiyetinde görülebileceğini söylemek mümkündür.
Vergiler genel bütçe gelirleri içinde kaybolacağı gibi, belirli bir gaye için
belirli bir verginin de tahsil edilmesi mümkündür. Eğer bir vergi, özellikle
sosyal güvenlik gayesine tahsis ediliyorsa bu tahsisî bir vergidir. Zekât işte
bu tür tahsisî bir sosyal güvenlik vergisi mahiyetinde görülebilir.
Zekâtın vergiye benzemeyen tarafları dikkate alındığında ise onun ibadet
yönünün ağır bastığı ve vergiden farklı olduğu söylenebilir. Bu farklılık
en çok hükmün kaynağı, zekâta tâbi mallarda nisab ve nisbetler ve zekâtın
sarf yerlerinde belirgin hale gelmektedir.
