Ünsüz benzeşmesi ve ünsüz yumuşaması nedir

Ünsüz benzeşmesi ve ünsüz yumuşaması nedir örneklerle açıklar mısınız?

Ünsüz benzeşmesi

Ünsüz benzeşmesinin diğer adı ünsüz sertleşmesidir.

Eğer bir kelimeninkökü f, s, t, k,ç, ş, h, p harfleri ile bitiyorsa ve köke gelen ek c, d, g harfleri ile başlıyorsa bu harfler sertleşerek c-ç, d-t, g-k olarak okunur. Hemen örnek üzerinde gösterelim.

Ses-deş→sesteş
Yap-dı→yaptı
Aç-dır→açtır
At-gı→atgık
Ayak-cak→ayakçak
Seç-gin→seçkin
Çalış-gan→çalışkan
Kıs-gaç→kıskaç...
Ayak-da→ayakta
Yurt-dan→yurttan,
Kebap-cı→kebabçı
Yavaş-ca→yavaşça

Bu kuralla ilgili özel durumlar mevcuttur. Bu kurallar;

1. Bazı birleşik kelimeler bu kurala uymazlar. Örnek: Dikdörtgen, Akciğer...
2. Matematikte bazı ifadeler buna uymaz. Örnek : Üçgen, beşgen..
3. –De, da bağlaçları da sertleşmez. Örnek: Gitsek de olur, gitmesek de

Ünsüz yumuşaması

Eğer bir kelime kökü "p, ç, t, k" harflerinden biri ile bitiyorsa ve bu kelimeye gelen ekler de ünlü ile başlıyorsa bu sert ünsüzler yumuşar "b, c, d, g, ğ" olur.

Ünsüz yumuşamasına örnekler

çocuk→çocuğu
senet→senedin
dolap→dolabın
ekmek→ekmeği
kitap→kitabım
tüfek→tüfeği
diyalog→diyaloğu
almak→almağa
Aşağıdaki ağaca(Ağaç->A) dikkat et.
Çocuğu(Çocuk->U) rahat bırakın.
Bizde ki senedin (Senet->in) süresi doluyor borcunuzu ödeyin lütfen.