Ramazan Ayı Başlangıcı, Oruç Tutmaya Ayın Görülmesi ile Başlamak
Hanefî Maliki ve Hanbelî mezhebine göre hesaba dayanarak Ramazan orucunu tutmak ve bayram yapmak caiz değildir
Ancak Şafiî ulemâsından İbn'i Sureye el-Kaffal el-Kazi Ebû etTayyib Muhammed bin Mükatil ve Muhammed Remli gibi zevat hesabın doğruluğunu kabul eden kimsenin hilâl rü'yeti olmadan da rasathanenin hesabına göre oruç tutması veya bayram yapması vaciptir diyorlar(1)
Hanefî Maliki ve Hanbelî mezhebine göre dünyanın herhangi bir ülkesinde rü'yet-i hilâl sabit olursa bütün müslümanlara oruç tutmak ve bayram yapmak vacib olur
Şafiî mezhebine göre ise bir ülkede rü'yet-i hilâl sabit olursa her yandan yüzkırkdört kilometreden az olan yerlere hükmü caridir Fakat yüzkırkdört kilometre yani Şâfıîlere göre seferi namaz kılınabilecek kadar veya daha fazla uzak olan yerlerde ise ne oruç tutmak ne de bayram yapmak hususunda o ülkeye tâbi olunmaz Meselâ: Libya'da ve Tunus'ta hilâl görülse Türkiye'de mevcut bulunan müslümanlar onlara tâbi olamazlar Ancak bir ülkede rü'yet-i hilâl sabit olduğundan oranın hakimi oruç tutmak veya bayram yapmak için hüküm verirse hakimiyeti altında bulunan herkes -Şâfıîler dahil- hakimin hükmüne uymaya mecburdur Fakat hakimiyeti altında olmayan Şâfiîler arada 144 km veya daha fazla olursa hükmünü uygulayamazlar Meselâ: Suudi Arabistan'da rü'yet-i hilâl sabit olursa ihtilâf-ı metali olduğu ve burada Şâfiîler oranın hükmü altında yaşamadıklarına göre oruç ve bayram hususunda oraya tâbi olamazlar Şu mühim hususu belirtmek isterim İçtihadı meseleler için müslümanların birbirine girip münakaşa yapmaları doğru değildir
Bir mezhebde bir husus caiz olmazsa diğer mezhebde caiz olabilir Her dört mezheb hak olduğuna göre ta'assup göstermek yanlıştır Meselâ Hanefi mezhebine uygun düşmeyen bir husus Safi'i mezhebine uygun düşebilir Binaenaleyh rüyet-i hilâl ve bayram meseleleri için birbirimize düşüp tekfir etmenin mânâsı yoktur
1 El- Fıkh ale'l-Mezahib el-arba'a c ls 551
HALİL GÜNENÇ GÜNÜMÜZ MESELELERİNE FETVALAR
NOT: Alimlerimizin hesaba uyma konusundaki tereddütleri belkide eskiden güvenilir olmadığı içindi Fakat bugün net bir şekilde tesbit yapılabiliyor Bu nedenle takvime uymanın hiçbir sakıncası yoktur
Hanefî Maliki ve Hanbelî mezhebine göre hesaba dayanarak Ramazan orucunu tutmak ve bayram yapmak caiz değildir
Ancak Şafiî ulemâsından İbn'i Sureye el-Kaffal el-Kazi Ebû etTayyib Muhammed bin Mükatil ve Muhammed Remli gibi zevat hesabın doğruluğunu kabul eden kimsenin hilâl rü'yeti olmadan da rasathanenin hesabına göre oruç tutması veya bayram yapması vaciptir diyorlar(1)
Hanefî Maliki ve Hanbelî mezhebine göre dünyanın herhangi bir ülkesinde rü'yet-i hilâl sabit olursa bütün müslümanlara oruç tutmak ve bayram yapmak vacib olur
Şafiî mezhebine göre ise bir ülkede rü'yet-i hilâl sabit olursa her yandan yüzkırkdört kilometreden az olan yerlere hükmü caridir Fakat yüzkırkdört kilometre yani Şâfıîlere göre seferi namaz kılınabilecek kadar veya daha fazla uzak olan yerlerde ise ne oruç tutmak ne de bayram yapmak hususunda o ülkeye tâbi olunmaz Meselâ: Libya'da ve Tunus'ta hilâl görülse Türkiye'de mevcut bulunan müslümanlar onlara tâbi olamazlar Ancak bir ülkede rü'yet-i hilâl sabit olduğundan oranın hakimi oruç tutmak veya bayram yapmak için hüküm verirse hakimiyeti altında bulunan herkes -Şâfıîler dahil- hakimin hükmüne uymaya mecburdur Fakat hakimiyeti altında olmayan Şâfiîler arada 144 km veya daha fazla olursa hükmünü uygulayamazlar Meselâ: Suudi Arabistan'da rü'yet-i hilâl sabit olursa ihtilâf-ı metali olduğu ve burada Şâfiîler oranın hükmü altında yaşamadıklarına göre oruç ve bayram hususunda oraya tâbi olamazlar Şu mühim hususu belirtmek isterim İçtihadı meseleler için müslümanların birbirine girip münakaşa yapmaları doğru değildir
Bir mezhebde bir husus caiz olmazsa diğer mezhebde caiz olabilir Her dört mezheb hak olduğuna göre ta'assup göstermek yanlıştır Meselâ Hanefi mezhebine uygun düşmeyen bir husus Safi'i mezhebine uygun düşebilir Binaenaleyh rüyet-i hilâl ve bayram meseleleri için birbirimize düşüp tekfir etmenin mânâsı yoktur
1 El- Fıkh ale'l-Mezahib el-arba'a c ls 551
HALİL GÜNENÇ GÜNÜMÜZ MESELELERİNE FETVALAR
NOT: Alimlerimizin hesaba uyma konusundaki tereddütleri belkide eskiden güvenilir olmadığı içindi Fakat bugün net bir şekilde tesbit yapılabiliyor Bu nedenle takvime uymanın hiçbir sakıncası yoktur
