İstibra ve İstinca Nedir nasıl yapılır ilgili ayet ve hadisler?
İslâmi kurallar bütün hayatı kuşatıcı nitelikte olduğu için, bu kurallarda zaman zaman şahısların en özel ve mahrem görünen durumlarıyla ilgilenildiği ve bu konuda bazı emir ve tavsiyelerde bulunulduğu da olur. Tuvalet adabıyla ilgili olarak hadisi şeriflerde ve fıkıh kültüründe birtakım kural ve önerilerin bulunması böyledir.
Küçük ve büyük abdest bozduktan sonra yapılması gereken maddi temizlik, gerek bunun akabinde yapılacak hükmi (dinin ön gördüğü şart) temizliğin ve ibadetlerin sıhhati, gerekse ferdin sağlığı, beden ve elbise temizliği açısından önemlidir. Küçük abdest bozduktan sonra idrar yolunda kalabilecek idrar damla ve sızıntılarının tamamen kesilmesi için bir süre bekleme, bundan sonra vücuttaki idrar sızıntılarını temizleme işlemine fıkıh dilinde "İstibra" denilir. Özellikle erkekler açısından istibra daha önemlidir. Şayet özür hali söz konusu değilse vücuttan idrar sızıntısı olduğu sürece abdest geçerli olmaz. Bunun için de idrarın vücuttan iyice çıkmasını beklemek, bu amaçla biraz hareket etmek, yürümek veya öksürmek gerekebilir. İdrar sonrası abdest alınmayacak olsa bile, temizlik iyi yapıldığında geriye kalan idrar sızıntısı elbiseye bulaşacağından bu temizliğe dikkat edilmesi her zaman önemini korumaktadır.
Bunun için Hz. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) idrardan sakınmayı emretmiş, kabir azabının çoğunun idrardan sakınmama sebebiyle olacağını haber vermiştir. (Buhari, Vudu, 55.)
Çevre temizliği kadar beden ve elbise temizliği de gerek kişinin sağlığı ve beşeri ilişkileri, gerekse ibadet hayatı için önem taşıdığından fıkıh ıstılahatında (fıkıh dilinde) "İstinca" terimiyle ifade edilen temizliğin, yani büyük abdest bozulduktan sonra dışkı ve idrar yollarında yapılacak temizliğin de müslümanın hayatında ayrı bir önemi vardır. Asıl olan, bu temizliğin su ile yapılmasıdır. Hatta su ile temizliğin İslâm toplum ve medeniyetinin en belirgin vasıflarından biri olduğu ve bu sebeple Müslümanların kavuştukları beden ve elbise temizliğinin Batılılar tarafından da hayranlıkla ifade edildiği görülür. Su bulunmadığı takdirde bu temizliğin en uygun temizlik araçlarıyla yapılması gerekir. Temizlik sol elle yapılmalı, suyun ve diğer temizlik araçlarının kullanımında israftan kaçınılmalı, fakat temizliğin titizlikle yapılmasından da ödün verilmemelidir. Günümüzde kâğıdın imal ve temini kolaylaştığı için, özellikle büyük abdest temizliğinde suyun (sabunla) kullanımı ve kurulanma kaçınılmaz olmuştur. Bu itibarla Batı toplumlarında yaygın olduğu şekliyle sadece tuvalet kâğıdı ile temizlenmenin yetersiz olduğunu, su ile temizlik yapıldıktan sonra avret yerinin bez veya tuvalet kâğıdı ile kurulanmasının sağlık ve temizlik açısından daha uygun, hatta gerekli olduğunu belirtmek gerekir.
Yazar: Ramazan IŞIK/Namaz Gerçeği
İslâmi kurallar bütün hayatı kuşatıcı nitelikte olduğu için, bu kurallarda zaman zaman şahısların en özel ve mahrem görünen durumlarıyla ilgilenildiği ve bu konuda bazı emir ve tavsiyelerde bulunulduğu da olur. Tuvalet adabıyla ilgili olarak hadisi şeriflerde ve fıkıh kültüründe birtakım kural ve önerilerin bulunması böyledir.
Küçük ve büyük abdest bozduktan sonra yapılması gereken maddi temizlik, gerek bunun akabinde yapılacak hükmi (dinin ön gördüğü şart) temizliğin ve ibadetlerin sıhhati, gerekse ferdin sağlığı, beden ve elbise temizliği açısından önemlidir. Küçük abdest bozduktan sonra idrar yolunda kalabilecek idrar damla ve sızıntılarının tamamen kesilmesi için bir süre bekleme, bundan sonra vücuttaki idrar sızıntılarını temizleme işlemine fıkıh dilinde "İstibra" denilir. Özellikle erkekler açısından istibra daha önemlidir. Şayet özür hali söz konusu değilse vücuttan idrar sızıntısı olduğu sürece abdest geçerli olmaz. Bunun için de idrarın vücuttan iyice çıkmasını beklemek, bu amaçla biraz hareket etmek, yürümek veya öksürmek gerekebilir. İdrar sonrası abdest alınmayacak olsa bile, temizlik iyi yapıldığında geriye kalan idrar sızıntısı elbiseye bulaşacağından bu temizliğe dikkat edilmesi her zaman önemini korumaktadır.
Bunun için Hz. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) idrardan sakınmayı emretmiş, kabir azabının çoğunun idrardan sakınmama sebebiyle olacağını haber vermiştir. (Buhari, Vudu, 55.)
Çevre temizliği kadar beden ve elbise temizliği de gerek kişinin sağlığı ve beşeri ilişkileri, gerekse ibadet hayatı için önem taşıdığından fıkıh ıstılahatında (fıkıh dilinde) "İstinca" terimiyle ifade edilen temizliğin, yani büyük abdest bozulduktan sonra dışkı ve idrar yollarında yapılacak temizliğin de müslümanın hayatında ayrı bir önemi vardır. Asıl olan, bu temizliğin su ile yapılmasıdır. Hatta su ile temizliğin İslâm toplum ve medeniyetinin en belirgin vasıflarından biri olduğu ve bu sebeple Müslümanların kavuştukları beden ve elbise temizliğinin Batılılar tarafından da hayranlıkla ifade edildiği görülür. Su bulunmadığı takdirde bu temizliğin en uygun temizlik araçlarıyla yapılması gerekir. Temizlik sol elle yapılmalı, suyun ve diğer temizlik araçlarının kullanımında israftan kaçınılmalı, fakat temizliğin titizlikle yapılmasından da ödün verilmemelidir. Günümüzde kâğıdın imal ve temini kolaylaştığı için, özellikle büyük abdest temizliğinde suyun (sabunla) kullanımı ve kurulanma kaçınılmaz olmuştur. Bu itibarla Batı toplumlarında yaygın olduğu şekliyle sadece tuvalet kâğıdı ile temizlenmenin yetersiz olduğunu, su ile temizlik yapıldıktan sonra avret yerinin bez veya tuvalet kâğıdı ile kurulanmasının sağlık ve temizlik açısından daha uygun, hatta gerekli olduğunu belirtmek gerekir.
Yazar: Ramazan IŞIK/Namaz Gerçeği
