Ezanı dinleme adabı nasıl olmalıdır? Ezan okunduğunda nasıl davranmalıyız. Kardeşim ayakları uzanık bir şekilde yatıyor bu adaba aykırı mı?
Ezanın başlıca edebleri şunlardır:
1 - Ezana tâzim etmek, okunup bitinceye kadar dinlemek, bir işle meşgul ise, bu meşguliyeti bırakmak.
2 - Ezana, gerek dâvetine uyup cemaata giderek fiilen, gerekse ezandaki şehadetleri tekrar ederek kavlen icabet etmek. Peygamber Efendimiz bir hadîs-i şerîflerinde: "
ezan nidâsını işittiğinizde, siz de müezzinin söylediklerini söyleyiniz" buyurmuşlardır. Bu itibarla: Eşhedü en lâ ilâhe illâllah şehadeti işitilince, Ve ene eşhedü en lâ ilâhe illâllahü vahdehû lâ şerîke leh, ve enne Muhammeden abdühû ve Resûlüh. Radıytü billâhi Rabben ve bi-Muhammedin Resûlen ve bi`l-İslâmi dînen... (*) denilmelidir. Birinci Eşhedü enne Muhammeden Resûlüllah nidasında, Sallallahu Aleyke ya Resûlâllah, İkincisinde ise Karret bike aynî yâ Resûlâllah demeli ve aynı anda başparmakların tırnakları veya işaret parmaklarının uçları hafifçe öpülerek gözlere sürülmelidir. Bu, müstehabdır ve ezan için güzel bir edebdir. İkamette böyle yapılmaz. Hayye ale`s-Salâh ve Hayye ale`l-Felâh denirken, Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhi`l-aliyyi`l-azîm (**) denmelidir. Sabah ezanında müezzinin Es-Salâtü hayrün mine`n-nevm demesine karşılık, Sadakte ve berirte ve bi`l-hakkı natakte denilmelidir. * Kur`an bile tilâvet edilse, ezanı dinleyip icabet mendubdur. Mescidde tilâvet olunuyorsa, fiilî icabet gerçekleştiğinden tilâvete devam edilir. * Birden fazla ezan okunan yerlerde, birinciye icabet edilir. * Cünübe icabet gerekir. Hayızlı ve nifaslıya ise gerekmez. İcabet esnasında müezzini geçmeyip her cümlede onu takip etmelidir. Nihayet ezan bitince şu duâyı okumalıdır:
اَللّهُمَّ رَبَّ هذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ وَ الصَّلاةِ الْقَائِمَةِ اتِ مُحَمَّدًا الْوَسيلَةَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ ابْعَثْهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذى وَعَدْتَهُ
Allahümme rabbe hâzihi`d-da`veti`t-tâmmeti ve`s-salâti`l-kâimeti âti Muhammedeni`l-vesîlete ve`l-fazîlete veb`ashü makamen Mahmûdenillezî veadtehû (*). Bilhassa bu son duâyı okuyanların Hz. Peygamber`in şefâatine mazhar olacakları, bizzat Efendimiz`den sahih bir hadîsle rivayet edilmiştir.
3 - Ezan ile ikamet arasında istiğfar edip dualar yapmak. Hadîs-i Şerîfte, ezan ile ikamet arasında yapılan duâların red olunmayacağı beyan buyurulmuştur.
4 - Ezanı Allah`ın mağfiretine dâvet kabûl edip onu ganimet bilmek.
Mehmet Dikmen
Sorularla İslamiyet
