Çoçuğunuz Fazlasıyla İştahlıysa
Genellikle anne-babaların en çok yakındıkları konuların başında iştahsızlık gelir. Peki sizin çocuğunuz tam tersine fazla iştahlıysa? Bunun bir sağlık belirtisi olduğunu düşünmeden önce, fazla iştahın negatif yönlerinin olabileceğini unutmayın.
► Şeker hastalığına davetiye
Yapılan çalışmalar, ailelerin büyük bölümünün çocuklarına, ihtiyaçları olduğunu düşünerek, temel öğünler dışında ek besinler verdiklerini ve bu besinlerin abur-cubur alışkanlığı oluşmasına yol açtığını gösteriyor.Özellikle de anne-babanın düzenli öğünleri yoksa ve evde abur-cubur sık tüketiliyorsa,bu alışkanlık iyice belirginleşiyor.Çocuklar büyüdükçe, ilk kez yalnız kalmanın da etkisi ile, hamburger, kola,cips, yağlı, mayonezli sandviçler ve tostlar,standart yemeğin yerini alabiliyor. Örneğin;günde 3 kez içilen kola ve benzeri içecekler,şişmanlık riskini belirgin biçimde artırıyor. Bu grup yiyeceklerin kilo alımını artırmanın yanında, iştahı iyice açarak kısır döngüye yol açıcı etkileri de bulunuyor.Çocuklarda şişmanlık, en çok 5-6 yaş arası ve ergenlikte artış gösteriyor. Şişmanlık,sadece görüntü sorunu da değil. Son yıllarda erişkinlerde görülen yaşa ve kiloya bağlı şeker hastalığının oranı, (tip 2 diyabet)çocuk yaş grubunda hızla artıyor. Ayrıca daha da fazla oranda, bu hastalığın öncüsü olan, halk arasında “gizli şeker” denilen”glukoz entoleransı” da şişman çocuklarda belirgin oranda yüksek.
► Tansiyon, uyku ve ortopedik sorunlar
Yine çocuklarda yüksek tansiyon nadir görülürken, (yüzde 1) şişman çocuklarda bu oran 9 kata kadar çıkabiliyor. Bunun nedeni,tüm dokularda yağlanmadır. Vücut ağırlığındaki artış, kalbin iş yükünü belirgin olarak artırıyor ve kardiyolojik bozukluklara yol açabiliyor. Şişman çocukların yüzde 7’sinde “uyku apnesi” görülüyor. Kesintisiz ve derin uyuyamıyorlar. Bu nedenle fizik aktiviteleri ve okul başarıları düşebiliyor.Kemik ve kıkırdak üzerine aşırı yük binmesi sonucu pek çok ortopedik sorun gelişebiliyor. Arkadaş edinme ve ilişkilerin devamında fiziki görünümleri nedeniyle zorlandıkları için davranış bozuklukları ve depresyona eğilim de artıyor.
► Dengeli ve düzenli beslenme şart
Çocukların bebeklikten itibaren dengeli ve düzenli beslenmesinin sağlanması gerekiyor. İlk 6 ayda, olabildiğince anne sütü ile beslemek, ek besinlere 5-6. ayda yavaş yavaş başlamak, her bebeğin kendi metabolizmasına göre yiyeceğini göz önünde bulundurarak ısrarcı olmamak,öğün sayısını kitaplara göre değil, çocuğa göre ayarlamak, çocukların şeker ve tuzla geç tanışmasını sağlamak gerekiyor. Ona,yemeğe 25-35 dakika zaman ayırmasını öğretmelisiniz. Televizyon karşısında saatlerce atıştırma veya ayak üstü hızlı yemek yeme en sakıncalı alışkanlıklardır. Süt çocukluğunda mama ile beslenmenin, ek gıdalara erken geçmenin, hızlı ve fazla miktarda yedirmenin de olumsuz etkileri olacağını unutmayın.
► Yemeği erken yedirin
Çocuğunuza okula giderken yanına para vermek yerine, sağlıklı sandviçler hazırlamak, içecek olarak ayran, meşrubat yerine meyve koymak, soruna baştan çözüm bulmayı kolaylaştıracaktır. Okul dönüşü ona pasta, kek, börek, çörek vermek yerine, akşam yemeğini erken yedirmek de çözüm olabilir. Daha sonra meyve ile akşam yemeğini destekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun öğün atlamamasına özen gösterin. Çünkü atlanan öğünler, genellikle zararlı hazır yiyeceklerle geçiştiriliyor. Çocuğun gelişiminin,6 ay ile 1 yıllık aralıklarla, düzenli takibiaileye yol gösterir. Boy uzaması ve kiloalımı beslenmenin doğruluğunun dagöstergesi olacaktır. Tartıda aşırı artış erkenanlaşılırsa önlem de erken alınabilir.Çocuk fazla kilolu ise enerji alımını azaltıp,tüketimi artırma yoluna gidilmelidir.Çocuklarda diyet uygulaması erişkinlerdeki gibi çok kısıtlı, katı olamaz. Büyüyen çocuğun tartıda kilosunun düşük çıkması değil, mevcut kilosunu koruyarak büyümesi hedeflenir. Çocuklar et, süt, tahıl,meyve ve sebze gruplarını dengeli içeren diyetlerle beslenmelidirler.
► Abur-cuburdan kaçının
Abur-cubur diye adlandırılan yağlı, kızarmış yiyecekler, pizza, hamburger, çikolata,gofret, şekerler ve tatlı yiyecekler gibi kalorisi yüksek, ancak besin değeri düşük besinler kısıtlanmalıdır. Bu yiyeceklerin enerjisinin çoğu yağlardandır ve yüksek oranda tuz içerirler. Erişkinlerdeki damar sertlikleri ve yüksek tansiyonun temellerinin çocuklukta atıldığı düşünülerek yağ ve tuz alımı kısıtlanabilir. İleriye yönelik yüksek kolesterol riskini azaltmak için kolesterol içeren besinler azaltılabilir. Ancak yine tüm bunlar büyüyen çocuğun gereksinimleri göz önünde tutularak yapılmalıdır.Protein değeri çok yüksek olan yumurta,süt ve et, çocuğun alması gereken temel besinlerdir. Bu besinler yağ içerikleri yanında en önemli protein kaynaklarıdır.
► Bilinçsiz diyet çok zararlı
Beslenmede aşırı kısıtlama zararlıdır ve çocuklarda büyümeyi durdurabilir. Sütürünleri 2 yaş sonrası yarım yağlı veya tam yağsız tüketilebilir. Büyüyen çocukta enerji gereksinimi fazladır ve yağlar güçlü enerji kaynaklarıdır. Ayrıca A ve D vitaminlerinin emilimi yağlarla birliktedir.Bu nedenle alınan enerjinin yüzde 30′unu yağlardan sağlamak gereklidir. Aynı şekilde hayvansal protein kaynaklarının tam kesilmesi de çinko ve demir eksikliğine yol açarak büyümeyi engelleyecektir. Beslenme yanlışlarının etkileri bu kadarla kalmaz. Diş sorunları, ergenliğin gelişimine etkileri ve kansızlık ilk akla gelebilecek diğer sağlık sorunlarıdır. Bu arada bilinçsiz bir şekilde çocuğa diyet uygulamaya kalkmanın ya da kilo alımı karşısında fazla suçlayıcı olmanın çocuklarda yememe(anoreksiya nervoza) veya aşırı yiyip kusma (bulimia) gibi psikiyatrik hastalıklara yol açabileceğini anne-babaların unutmaması gerekir.
► Aşırı iştahlıysa ve hızla kilo alıyorsa
Çocukta kilo alımı hızla artıyorsa anne-babalar, mutlaka bir doktora danışmalıdır.Her aşırı iştah ve kilo alımı sadece yanlış beslenme alışkanlığı ile açıklanamaz.Öncelikle altta yatan bir sağlık sorunu olup olmadığının (Örneğin kortizonun salgılanmasının arttığı durumlar, tokluk merkezi bozuklukları gibi nadir hastalıklar)anlaşılması gerekir. Sonra yine doktor ve diyetisyen kontrolünde diyete karar verilmelidir.Bu arada evde alışkanlıkların değiştirilerek çocuğa örnek olunmasının önemi de unutulmamalıdır. Sizler düzensiz ve abur-cuburla beslenirseniz, çocuklarınızı bundan koruyamayacağınızı göz önünde bulundurmanız gerekir.
(alıntı)
