BİNA
Binâ'nın musannıfı: Ebu Cafer Ahmedübnü Abdullah Sermarî Hazretleridir. Binâ; Sülasi mücerredin 2. Babından sırafun vezninde mastar olup “benâ – yebnî – binâen” olarak tasrif olunur. İkinci babtan olduğuna ayeti kerimeden delil ise; “Ya haman-u ibni li sahran lealli” dir.
Manası; Ey haman! Sen bizim için bir binâ binâ et.
Hadis-i Şeriften delilimiz; “Yebnillahü beyten fil cenneti”.
Manası; Hz. Allâh Cennete beyti binâ eder.
Binâ ilm-i sarftan bahseder.
İlmi sarfın tağrifi: Ve huve ilmun yuğrafu bihi ehvalul kelimetil arabîyyeti min haysul iğlâli ve'l-idğâmi.
Manası: İğlâl ve idğam cihetinden arabî olan kelimelerin halleri kendisi ile bilinen ilimdir.
İlmi sarfın mevzuu: Huvel kelimetul arabîyyetu min haysul iğlâli vel idğami.
Manası: İğlal ve idğâm cihetinden arabça kelimelerdir.
İlmi sarfin gayesi: El-ihtirâzü anil hata'i fil iğlâli ve’l-idğâmi.
Manası: İğlal ve idğâmdaki hatadan kaçınmaktır.
Binâ’nın tarifi; Ve hiye ibaratün an adedi hurufil kelimetil mürettebet mea harekatiha ve sukuniha biğtibaril vaz’i.
Manası; Vaz’i itibari ile hareke ve sükunleri ile beraber tertip olunmuş kelimenin harflerinin adedinden ibarettir.
Binâ’nın Mevzuu; Ebniyyetü kelimil arabîyyetü eymevedduha ve eczauha
Manası; Arapça kelimelerin Binâları yani maddeleri ve cüzleridir.
Binâ’nın Gayesi; Mağfiratü ahvalil ebniyyeti hatta yuğteraza anil hatai fi edai meaniha.
Manası; Kelimelerin manalarının edadaki hatadan kaçınmak için Binâlarının hallerini bilmektir.
Yani bir kelimeye mana verirken orada yanlış mana vermemek için onun hangi babdan olduğunu bilmektir.
