Genel anestezi esnasında dişlerin hasar görmesi olasıdır. Yaklaşık 4500 genel anestezide 1 oranında meydana gelir. Dişler, dilin ciddi yaralanmalarına nadan olabilirler.
Çoğunlukla dilde ve dudaklarda ufak hasarlar meydana gelebilir. Genel anestezi kontrollü bilinçsizlik durumudur. Anestezi altında burun ve ağızdan nefes alma yeteneği azalır. Anestezi uzmanı düzenli nefes almayı sağlayacak bir yöntem seçer. Bu nedenle sıklıkla hastaların boğazına ya da ağzına yapay bir havayolu yerleştirilir. Bu araçların yerleştirilmesi dişlerde, ağız ve burunun yumuşak dokularında hasara yol açabilir.
Oluşan hasarlar, laserasyonlar (ufak kesikler) veya dudakta veya dilde ezilmeler yaklaşık 20 genel anestezi uygulamasında 1 oranındadır. Bu tür hasarlar çabuk iyileşir ve vazelin gibi basit merhemlerle tedavi edilebilir. Diş ve köprüler, implantlar, teller gibi diş tedavi materyalleri kazaen kırılabilir, kopabilir, gevşeyebilir veya tamamen çıkabilir. En sık zarar gören dişler üst maksiller kesicilerdir (üst orta dişler).
Sonrasında çekilmeye veya tamire giden diş hasarı oranı genel anestezi de 1/4500 oranındadır. Nadiren bir havayolunun yarattığı basınç dilde hareket ve duyu sinirlerine zarar verebilir. Bu dilde bir süre hissizlik ve normal hareket kaybına neden olur. Bu değişiklikler daima geçicidir ve düzelmesi birkaç hafta- ay sürer.
Anestezi altında nefes almayı sağlayan yapay havayolu araçlarının kullanımı her zaman kolay değildir. Anestezistler bu araçların kullanımı konusunda eğitim alınışlardır. Ancak en becerikli ellerde bile bazen durum zorlaşır ve belli miktarda güç kullanımı gerekebilir. Bu nedenle bazen diş, dil ve dudakta hasarlar oluşabilir.
Göğüs, batın, baş boyun, omurilik üzerinde yapılacak büyük ameliyatlarda entübasyon tüpü yerleştirilirken kullanılan aletler özellikle de işlem zor ise hasara neden olabilir. Ağız ve boğazda gerçekleşen ameliyatlarda, boğazın akciğerin ve özefagusun (yemek borusu) genel anestezi altında muayenesi de dahil olmak üzere cerrahlar da dişe, dile ve dudaklara zarar verebilir.
Genel anestezi öncesi takma dişlerin çıkarılması istenir. Bunun nedeni Anestezi uzmanı yukarıda tarif edildiği gibi yapay havayolu cihazını yerleştirirken takma dişler çıkabilir veva zarar görebilir. Nadiren anestezi uzmanı takma dişlerin yerinde kalmasını isteyebilir. Bu genellikle takma dişlerin arasında sağlam diş varsa bu sağlam dişi koruyabilmek içindir. Bu durumda da takma dişin hasar görme riski mevcuttur.
Genel anestezi alacak herkes risk altındadır. Tüm önlemlere rağmen yine de beklenmedik sıkıntılar yaşanabilir. Ağız açıklığının dar olması, boyun hareketlerinin kısıtlı olması, üst dişlerin çıkık veya alt çenenin geride olması gibi anatomik yapı bozuklukları, romatoid artrit (romatizma) veya ankilozan spondilit gibi boyun hareketlerini kısıtlayan hastalıklar, aşırı kilo, acil cerrahi gereken hamilelik gibi durumların yaratacağı sıkıntılar dil, dudak yaralanmalarının ve diş hasarlarının hastaya bağlı nedenlerini oluşturur.
Özellikle diş hasarı oluşma riski yukarıda sayılan faktörlerden bir veya daha fazlasının bir arada bulunduğu hastalar ile çok sayıda çürük veya hasarlı dişi bulunan ağız sağlığı bozuk hastalar da daha fazladır. Diş hasarlarının nerdeyse 2/3'ü bakımsız dişleri olan hastalarda olmaktadır.
Çoğunlukla dilde ve dudaklarda ufak hasarlar meydana gelebilir. Genel anestezi kontrollü bilinçsizlik durumudur. Anestezi altında burun ve ağızdan nefes alma yeteneği azalır. Anestezi uzmanı düzenli nefes almayı sağlayacak bir yöntem seçer. Bu nedenle sıklıkla hastaların boğazına ya da ağzına yapay bir havayolu yerleştirilir. Bu araçların yerleştirilmesi dişlerde, ağız ve burunun yumuşak dokularında hasara yol açabilir.
Oluşan hasarlar, laserasyonlar (ufak kesikler) veya dudakta veya dilde ezilmeler yaklaşık 20 genel anestezi uygulamasında 1 oranındadır. Bu tür hasarlar çabuk iyileşir ve vazelin gibi basit merhemlerle tedavi edilebilir. Diş ve köprüler, implantlar, teller gibi diş tedavi materyalleri kazaen kırılabilir, kopabilir, gevşeyebilir veya tamamen çıkabilir. En sık zarar gören dişler üst maksiller kesicilerdir (üst orta dişler).
Sonrasında çekilmeye veya tamire giden diş hasarı oranı genel anestezi de 1/4500 oranındadır. Nadiren bir havayolunun yarattığı basınç dilde hareket ve duyu sinirlerine zarar verebilir. Bu dilde bir süre hissizlik ve normal hareket kaybına neden olur. Bu değişiklikler daima geçicidir ve düzelmesi birkaç hafta- ay sürer.
Anestezi altında nefes almayı sağlayan yapay havayolu araçlarının kullanımı her zaman kolay değildir. Anestezistler bu araçların kullanımı konusunda eğitim alınışlardır. Ancak en becerikli ellerde bile bazen durum zorlaşır ve belli miktarda güç kullanımı gerekebilir. Bu nedenle bazen diş, dil ve dudakta hasarlar oluşabilir.
Göğüs, batın, baş boyun, omurilik üzerinde yapılacak büyük ameliyatlarda entübasyon tüpü yerleştirilirken kullanılan aletler özellikle de işlem zor ise hasara neden olabilir. Ağız ve boğazda gerçekleşen ameliyatlarda, boğazın akciğerin ve özefagusun (yemek borusu) genel anestezi altında muayenesi de dahil olmak üzere cerrahlar da dişe, dile ve dudaklara zarar verebilir.
Genel anestezi öncesi takma dişlerin çıkarılması istenir. Bunun nedeni Anestezi uzmanı yukarıda tarif edildiği gibi yapay havayolu cihazını yerleştirirken takma dişler çıkabilir veva zarar görebilir. Nadiren anestezi uzmanı takma dişlerin yerinde kalmasını isteyebilir. Bu genellikle takma dişlerin arasında sağlam diş varsa bu sağlam dişi koruyabilmek içindir. Bu durumda da takma dişin hasar görme riski mevcuttur.
Genel anestezi alacak herkes risk altındadır. Tüm önlemlere rağmen yine de beklenmedik sıkıntılar yaşanabilir. Ağız açıklığının dar olması, boyun hareketlerinin kısıtlı olması, üst dişlerin çıkık veya alt çenenin geride olması gibi anatomik yapı bozuklukları, romatoid artrit (romatizma) veya ankilozan spondilit gibi boyun hareketlerini kısıtlayan hastalıklar, aşırı kilo, acil cerrahi gereken hamilelik gibi durumların yaratacağı sıkıntılar dil, dudak yaralanmalarının ve diş hasarlarının hastaya bağlı nedenlerini oluşturur.
Özellikle diş hasarı oluşma riski yukarıda sayılan faktörlerden bir veya daha fazlasının bir arada bulunduğu hastalar ile çok sayıda çürük veya hasarlı dişi bulunan ağız sağlığı bozuk hastalar da daha fazladır. Diş hasarlarının nerdeyse 2/3'ü bakımsız dişleri olan hastalarda olmaktadır.
