İnek sütü proteini alerjisi:
İnek sütü proteini alerjisinde, vücudun bağışıklık sistemi, süt proteinlerine karşı alerji antikorları (IgE) üreterek, iltihap hücrelerini aktif hale geçirerek veya bunların bir bileşimiyle tepki gösterir. Bağışıklık sistemi, kişinin süt proteinleri içeren yiyecekleri yediği her seferde, histamin gibi medyatörlerin çözülmesine veya T hücre aracılı iltihap reaksiyonuna alerjik tepki gösterir. Histamin vücudun bir çok yerinde çözülür ve ishal, kusma, miğde ağrıları veya cilt rahatsızlıkları (kurdeşen, egzama) gibi belirtiler gösterir.
İnek sütünde, süt alerjisi olan kişilerde reaksiyona sebep olabilecek 25 adetten fazla farklı protein bulunmaktadır. Bazıları bu proteinlerden sadece birine alerjik tepki gösterirken, bir çokları proteinlerin bir çoğuna alerjik tepki gösterir. Keçi, at ve bizon gibi diğer memeli hayvanlardan elde edilmiş sütler de genelde aynı proteinlerin bir çoğunu içermektedir. Bu nedenle, süt alerjisi olan kişilerin bir çoğu, memeli hayvanlardan elde edilmiş sütlerden uzak durmalıdırlar. Bu durum, inekten başka diğer memeli hayvanlardan elde edilmiş süte tepki göstermeyenler için geçerli değildir. Anne sütüne alerjik tepki göstermek mümkün değildir. Ama eğer anne inek sütü kullanıyorsa inek sütü proteinleri çocuğa anne sütü ile geçebilir. Bu da, çocuğa hassaslık ve muhtemelen rahatsızlık verebilir.
Belirtiler:
Süt alerjisinde hangi belirtilerin oluşacağı oldukça bireyseldir. Bu belirtiler bazılarında hafif ve zararsız olurken, bazılarında, en ufak miktardaki süt bile çok ağır alerjik tepkilere sebep olabilir. Mide ve bağırsak yollarında görülen rahatsızlıklar oldukça yaygındır. Ancak, ağız ve boğaz kısımlarında görülen kaşınmalar, mukozadaki (sümükdokusu) şişkinlik ve nefes darlığı aynı yaygınlıkta görülen belirtilerden değildir. Nitekim, bu tür belirtiler özellikle çocuklarda görülebilmektedir. Deride egzama alevlenmesi ve kurdeşen çocuklarda daha yaygındır.
Kimler etkilenir?
Süt alerjisi çocuklarda görülen en yaygın alerji türüdür. Bu, çocuğun çok erken yaşlardan itibaren inek sütü ile beslenmesinden kaynaklanmaktadır. Norveç’li çocukların (0-3 yaş) yaklaşık yüzde 2-5 oranı bu tür alerjiye sahiptir. Çocuk kısa zamanda tolerans geliştirir, bazıları daha bir buçuk yaşında iken alerjiden kurtulur ve bir çoklarında alerji çocuk 3-yaşlarında iken kaybolmuş olur.
Bazıları, bütün hayatı boyunca alerji ile yaşamaktadır. Genç ve yetişkin kişiler arasında alerjinin ne oranda ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir, nitekim, bu oranın nüfusun yüzde birinin oldukça altında olduğu tahmin edilmektedir.
Teşhisin konulması:
Süt alerjisinin tespitini yapmak için, hastanın sağlık geçmişi doktor tarafından değerlendirir, alerji antikorları ile ilgili kan tahlilleri yapılır ve deriye iğne testi uygulanır. Buna ek olarak, süt alerjisinin olup olmadığından tam emin olmak için, süt belli bir süre için kullanılmamalıdır ve daha sonra tekrar kullanılmalıdır. İnek sütü alerjisinden dolayı süt içemeyen çocuklarda inek sütü alerjisinin geçip geçmediğini belirlemek için, inek sütü ile kontrollü provokasyonlar (tahrik edici denemeler) yapılmalıdır.
Süt yerine neler kullanılabilir?
– İçecekler: Küçük çocuklar, sütün yerine geçebilecek, alerjili kişiler için özel olarak hazırlanmış maddeleri kullanmalıdır. (örneğin Soya-Semp, ProSobee, Profylac, Nutramigen, Pepdite). Bunlar mavi reçete ile eczaneden satın alınılabilir. Genç ve yetişkinler, pirinç sütü, yulaf sütü, soya sütü gibi süt benzeri içecekleri kullanabilir. Pirinç sütü ve yulaf sütü yemek hazırlanmasında rahatlıkla kullanılabilir. Susuzluk anında ve yemekte, gazoz ve tatlı içecekler yerine başka içeceklerin kullanılması tavsiye edilir.
– Yemek hazırlarken: Eczaneden temin edebileceğiniz, sütün yerine geçebilecek maddeler yemek hazırlanmasında kullanılabilir. Ne tür yemeğin yapılacağına bağlı olarak elma suyu, su, pirinç, soya, hindistancevizi veya yulaf sütü kullanılabilir.
– Diğer süt ürünleri: Peynir, margarin, yağ, yoğurt, kaymak, dondurma veya ekşi krema kullanılamaz. Ancak, yaygın süt ürünlerinin yerine kullanılabilecek soya, ayçiçeği ve bitkilerden elde edilmiş diğer ürünler, ve süt içermeyen margarinler bulunmaktadır.
– Gıda maddeleri: B-vitamini, kalsiyum, protein ve enerjinin önemli kaynağı süttür. Sütten kaçınıldığı zaman genellikle kalsiyum ilavesinden yararlanmak gereklidir. Günlük beslenmeniz, gerekli enerji ve gıda maddelerini içerecek şekilde dengeli olmalıdır. Sütün kullanılmaması durumunda, diğer yağ ve protein kaynaklarının çocuğun günlük besinine dahil edilmesi gereklidir.
Süt proteini nerelerde bulunur?
Süt, bir çok hazır gıda maddelerinde ve yemek ürünlerinde bulunmaktadır. Bu nedenle, yiyecek ürünlerini satın alırken ürün etiketinde yazılı malzeme listesini okumanız önemlidir. Malzeme listesinde kullanılan ve süt proteininin üründe kullanıldığını belirten kelimelerin bazıları şunlardır:
Crème fraiche, fløte, is, kasein, kaseinat, kesam, laktalbumin, margarin, myse, mysepulver, ost, ostepulver, rømme, smør, yoghurt, yoghurtpulver.
Bir ürünün hazırlanmasında eğer süt kullanılmış ise, bu, ürünün etiketinde belirtilmiş olacaktır. Kakao yağının diğer normal yağlar ile herhangi bir ilgisi yoktur, ve güvenle kullanılabilir.
Sütün sebep olduğu diğer tepkiler:
Bir çok kişi, sütün kendilerine rahatsızlık verdiğini belirtmiştir. Süte karşı gösterilen diğer tepkiler, süt proteini intoleransı veya laktoz (süt şekeri) intoleransı şeklinde tanımlanmaktadır.
Bazı zamanlarda, beslenme deneylerinde süt intoleransı görülebilir ama laboratuvar tahlilleri sonrası alerjinin tespiti yapılamıyabilir. Süt proteini intoleransı, bu durumlar için kullanılan bir terimdir. Süt genellikle az miktarda kullanıldığında rahatsızlık vermez, ve tepkiler uzun bir kuluçka döneminden sonra ortaya çıkar, ancak, bu tepkiler alerjide görülen tepkiler kadar ciddi değildir.
Laktoz intoleransı, süt şekerine karşı görülen aşırı hassasiyetliktir. Bu durum ise, laktozun çözülmesinden sorumlu olan laktaz enziminin azalmasından ve dolayısıyla bağırsağın laktozu çözme yeteneğinin azalmasından kaynaklanmaktadır. Laktoz intoleransı tehlikeli değildir ama hoş bir şey de değildir. Bir çok kişi, az miktarlarda olunca sütten rahatsızlık duymazlar. Diyette sarı peynir, düşük laktozlu süt ve genellikle hafif miktarda ekşitilmiş süt ürünleri bulunmaktadır. Tatlı sütten ve kahverengi peynirden uzak durulmalıdır.
faydalıbilgiler
İnek sütü proteini alerjisinde, vücudun bağışıklık sistemi, süt proteinlerine karşı alerji antikorları (IgE) üreterek, iltihap hücrelerini aktif hale geçirerek veya bunların bir bileşimiyle tepki gösterir. Bağışıklık sistemi, kişinin süt proteinleri içeren yiyecekleri yediği her seferde, histamin gibi medyatörlerin çözülmesine veya T hücre aracılı iltihap reaksiyonuna alerjik tepki gösterir. Histamin vücudun bir çok yerinde çözülür ve ishal, kusma, miğde ağrıları veya cilt rahatsızlıkları (kurdeşen, egzama) gibi belirtiler gösterir.
İnek sütünde, süt alerjisi olan kişilerde reaksiyona sebep olabilecek 25 adetten fazla farklı protein bulunmaktadır. Bazıları bu proteinlerden sadece birine alerjik tepki gösterirken, bir çokları proteinlerin bir çoğuna alerjik tepki gösterir. Keçi, at ve bizon gibi diğer memeli hayvanlardan elde edilmiş sütler de genelde aynı proteinlerin bir çoğunu içermektedir. Bu nedenle, süt alerjisi olan kişilerin bir çoğu, memeli hayvanlardan elde edilmiş sütlerden uzak durmalıdırlar. Bu durum, inekten başka diğer memeli hayvanlardan elde edilmiş süte tepki göstermeyenler için geçerli değildir. Anne sütüne alerjik tepki göstermek mümkün değildir. Ama eğer anne inek sütü kullanıyorsa inek sütü proteinleri çocuğa anne sütü ile geçebilir. Bu da, çocuğa hassaslık ve muhtemelen rahatsızlık verebilir.
Belirtiler:
Süt alerjisinde hangi belirtilerin oluşacağı oldukça bireyseldir. Bu belirtiler bazılarında hafif ve zararsız olurken, bazılarında, en ufak miktardaki süt bile çok ağır alerjik tepkilere sebep olabilir. Mide ve bağırsak yollarında görülen rahatsızlıklar oldukça yaygındır. Ancak, ağız ve boğaz kısımlarında görülen kaşınmalar, mukozadaki (sümükdokusu) şişkinlik ve nefes darlığı aynı yaygınlıkta görülen belirtilerden değildir. Nitekim, bu tür belirtiler özellikle çocuklarda görülebilmektedir. Deride egzama alevlenmesi ve kurdeşen çocuklarda daha yaygındır.
Kimler etkilenir?
Süt alerjisi çocuklarda görülen en yaygın alerji türüdür. Bu, çocuğun çok erken yaşlardan itibaren inek sütü ile beslenmesinden kaynaklanmaktadır. Norveç’li çocukların (0-3 yaş) yaklaşık yüzde 2-5 oranı bu tür alerjiye sahiptir. Çocuk kısa zamanda tolerans geliştirir, bazıları daha bir buçuk yaşında iken alerjiden kurtulur ve bir çoklarında alerji çocuk 3-yaşlarında iken kaybolmuş olur.
Bazıları, bütün hayatı boyunca alerji ile yaşamaktadır. Genç ve yetişkin kişiler arasında alerjinin ne oranda ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir, nitekim, bu oranın nüfusun yüzde birinin oldukça altında olduğu tahmin edilmektedir.
Teşhisin konulması:
Süt alerjisinin tespitini yapmak için, hastanın sağlık geçmişi doktor tarafından değerlendirir, alerji antikorları ile ilgili kan tahlilleri yapılır ve deriye iğne testi uygulanır. Buna ek olarak, süt alerjisinin olup olmadığından tam emin olmak için, süt belli bir süre için kullanılmamalıdır ve daha sonra tekrar kullanılmalıdır. İnek sütü alerjisinden dolayı süt içemeyen çocuklarda inek sütü alerjisinin geçip geçmediğini belirlemek için, inek sütü ile kontrollü provokasyonlar (tahrik edici denemeler) yapılmalıdır.
Süt yerine neler kullanılabilir?
– İçecekler: Küçük çocuklar, sütün yerine geçebilecek, alerjili kişiler için özel olarak hazırlanmış maddeleri kullanmalıdır. (örneğin Soya-Semp, ProSobee, Profylac, Nutramigen, Pepdite). Bunlar mavi reçete ile eczaneden satın alınılabilir. Genç ve yetişkinler, pirinç sütü, yulaf sütü, soya sütü gibi süt benzeri içecekleri kullanabilir. Pirinç sütü ve yulaf sütü yemek hazırlanmasında rahatlıkla kullanılabilir. Susuzluk anında ve yemekte, gazoz ve tatlı içecekler yerine başka içeceklerin kullanılması tavsiye edilir.
– Yemek hazırlarken: Eczaneden temin edebileceğiniz, sütün yerine geçebilecek maddeler yemek hazırlanmasında kullanılabilir. Ne tür yemeğin yapılacağına bağlı olarak elma suyu, su, pirinç, soya, hindistancevizi veya yulaf sütü kullanılabilir.
– Diğer süt ürünleri: Peynir, margarin, yağ, yoğurt, kaymak, dondurma veya ekşi krema kullanılamaz. Ancak, yaygın süt ürünlerinin yerine kullanılabilecek soya, ayçiçeği ve bitkilerden elde edilmiş diğer ürünler, ve süt içermeyen margarinler bulunmaktadır.
– Gıda maddeleri: B-vitamini, kalsiyum, protein ve enerjinin önemli kaynağı süttür. Sütten kaçınıldığı zaman genellikle kalsiyum ilavesinden yararlanmak gereklidir. Günlük beslenmeniz, gerekli enerji ve gıda maddelerini içerecek şekilde dengeli olmalıdır. Sütün kullanılmaması durumunda, diğer yağ ve protein kaynaklarının çocuğun günlük besinine dahil edilmesi gereklidir.
Süt proteini nerelerde bulunur?
Süt, bir çok hazır gıda maddelerinde ve yemek ürünlerinde bulunmaktadır. Bu nedenle, yiyecek ürünlerini satın alırken ürün etiketinde yazılı malzeme listesini okumanız önemlidir. Malzeme listesinde kullanılan ve süt proteininin üründe kullanıldığını belirten kelimelerin bazıları şunlardır:
Crème fraiche, fløte, is, kasein, kaseinat, kesam, laktalbumin, margarin, myse, mysepulver, ost, ostepulver, rømme, smør, yoghurt, yoghurtpulver.
Bir ürünün hazırlanmasında eğer süt kullanılmış ise, bu, ürünün etiketinde belirtilmiş olacaktır. Kakao yağının diğer normal yağlar ile herhangi bir ilgisi yoktur, ve güvenle kullanılabilir.
Sütün sebep olduğu diğer tepkiler:
Bir çok kişi, sütün kendilerine rahatsızlık verdiğini belirtmiştir. Süte karşı gösterilen diğer tepkiler, süt proteini intoleransı veya laktoz (süt şekeri) intoleransı şeklinde tanımlanmaktadır.
Bazı zamanlarda, beslenme deneylerinde süt intoleransı görülebilir ama laboratuvar tahlilleri sonrası alerjinin tespiti yapılamıyabilir. Süt proteini intoleransı, bu durumlar için kullanılan bir terimdir. Süt genellikle az miktarda kullanıldığında rahatsızlık vermez, ve tepkiler uzun bir kuluçka döneminden sonra ortaya çıkar, ancak, bu tepkiler alerjide görülen tepkiler kadar ciddi değildir.
Laktoz intoleransı, süt şekerine karşı görülen aşırı hassasiyetliktir. Bu durum ise, laktozun çözülmesinden sorumlu olan laktaz enziminin azalmasından ve dolayısıyla bağırsağın laktozu çözme yeteneğinin azalmasından kaynaklanmaktadır. Laktoz intoleransı tehlikeli değildir ama hoş bir şey de değildir. Bir çok kişi, az miktarlarda olunca sütten rahatsızlık duymazlar. Diyette sarı peynir, düşük laktozlu süt ve genellikle hafif miktarda ekşitilmiş süt ürünleri bulunmaktadır. Tatlı sütten ve kahverengi peynirden uzak durulmalıdır.
faydalıbilgiler
