İLK YARDIM'IN Önemi:
İlk yardım ile ilgili bilinmesi gereken birçok bilgi vardır ve her bireyin ilk yardımın ne kadar önemli olduğunun bilincinde olması gerekir.
İlk yardım gerektiren bir durum karşısında ne yapması gerektiğini bilmek kişinin olay karşısında bilincini korumasını ve soğukkanlı olmasını sağlar.
Peki, nedir ilk yardım?
Öncelikle TDK (Türk Dil Kurumu) İlk Yardım kelimesini nasıl açıklıyor bir bakalım.
"Kaza, hastalık, yangın, deprem vb. tehlikeli ve ani durumlarda hastaya kesin tedavi öncesi, olay yerinde uygulanan ilk ve ivedi işlem, sıhhi imdat."
İşte TDK(Türk Dil Kurumu) İlk Yardım kelimesini bu şekilde açıklıyor.
Yazılışı konusunda da bir fikir ayrılığı olduğunu söyleyebiliriz.
TDK(Türk Dil Kurumu) İLK YARDIM şeklinde ilk ve yardım kelimelerinin ayrı yazılmasını uygun görüyor ama İlk Yardım kelimesinin birleşik yazılması gerektiğini düşünenlerde var İLKYARDIM şeklinde bende birleşik yazılması gerektiğini düşünenlerdenim.
Çünkü ayrı yazıldığında birçok alanda yapılan ilk yardımı ifade eder.
Örn. yolda kalmış arabaya yapılan müdahale gibi.
Sağlık alanında kullanılan bir terim olması açısından birleşik yazılması daha uygun olacaktır.
Tabi TDK(Türk Dil Kurumu) nasıl uygun görmüşse bizde o şekilde yazmaya devam edeceğiz.
İlk Yardımın genel bir tanımı yapalım:
''Aniden hastalanan veya yaralanan kişinin hayatını kurtarmak ve bir sağlık kuruluşuna ulaştırılıncaya kadar, o andaki durumunun daha kötüye gitmesini önlemek için mevcut malzemelerle yapılan ve tıbbi olmayan geçici müdahaleye İLK YARDIM denir.''
Tanımda geçen hasta ve yaralı terimlerini açıklamakta fayda var.
Hasta: hasta kelimesinin birçok tanımı yapılabilir bizim açıklayacağımız tanımda geçen hasta terimi; kalp krizi geçirme, bayılma ve sara nöbeti, gibi aniden ortaya çıkan bir rahatsızlığa sahip olan kimse.
Yaralı: bu terimi en çok trafik kazalarında duyuyoruz. Aracın çarptığı veya çarpan aracın içinde bulanan, bisikletten düşen, herhangi bir şey keserken parmağını kesen, merdivenden inerken düşen kimse yaralıdır. Hayvan saldırılarında da kişi yaralanabilir. Sonuçta bir kesik, yarık ve darbe sonucunda kişi yaralanır.
İnsan, yaşamı boyunca ilk yardım gerektiren durumlarla karşılaşabilir. Zamanında yapılacak basit, etkili ve doğru bir ilk yardımla hasta veya yaralının hayatı kurtarılabilir. Aksine zamanında yapılmayan ve yanlış uygulanan bir ilk yardım hasta veya yaralının hayatında kalıcı hasarlar bırakabilir hatta ölümle sonuçlanabilir.
İlk yardımın zamanında ve doğru uygulanması çok önemlidir. Örneğin; ABD’ de yapılan bir araştırmada kalp durmalarında ilk yardımın zamanında yapılmasıyla hastaların yaklaşık %40’ı kurtarılmıştır Aynı araştırmada kalp durmalarında ambulans gelinceye kadar yapılan müdahaleler ile yaklaşık %20’ sinin kurtarıldığı tespit edilmiştir.
Yapılan bilimsel çalışmalarda; herhangi bir felaket durumunda olaydan etkilenen insanlara ilk müdahalenin %73 civarında hemen olay yerinde bulunanlar tarafından yapıldığı, kazalarda bu oranın %90 civarında olduğu, kazalar nedeniyle gerçekleşen ölümlerin yaklaşık %50 sinin ilk yarım saat içinde meydana geldiği tespit edilmiştir.
Bu sonuçlar bilinçli ve doğru bir ilk yardım uygulamasıyla ölümlerin azaltılabileceğini gösteriyor ve bireylerin ilk yardım konusunda eğitilmelerinin son derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Kaza yerinde ilk 5 dakika içinde uygulanacak etkili bir ilk yardım ile ölümlerin yaklaşık yarısını önleme şansı vardır.
Kaza yerinde bulunan insanlar, ortamdaki mevcut malzemelerle, kazazedenin hayatını kurtarmaya çalışırlar. Ancak müdahale edenler, bilmedikleri bir yöntemi uygulamamalıdır.
Ülkemizde özellikle trafik kazaları, ölümlerin ve yaralanmaların en sık görüldüğü kazalardır.
Ülkemizde trafik kazalarında can ve mal kaybının gelişmiş ülkelerden fazla olmasının en önemli nedeni İlk Yardım eğitiminin yetersiz olmasıdır. Dikkatsiz ve sorumsuz araç kullanılması, trafik kurallarına uyulmaması da diğer önemli nedenlerdendir.
Doğal afetlerinde sıklıkla yaşandığı ülkemizde ilk yardım eğitimi daha da önem kazanıyor.
Aslında İlk Yardımı uygulamak sanıldığı gibi zor değildir. İlk Yardımı uygulamak için hekim veya hemşire olmak gerekmez ev hanımı, öğretmen, öğrenci, işçi vs. olmanız bir şeyi değiştirmez elinizde mevcut malzeme yoksa sağlık personeli de olsanız fark etmez. Uygulanacak ilk yardım her zaman aynıdır.
İlk Yardımı uygulayan kişiye İlk Yardımcı denir.
İlk Yardımcı:, hasta ya da yaralıya tıbbi araç-gereç aranmaksızın mevcut araç-gereçlerle, sağlık ekibi gelinceye kadar, ilaçsız uygulamaları yapan, en az Temel İlk Yardım Eğitimine katılıp “ilkyardımcı sertifikası” almış kişidir.
Nerede ve ne zaman bir kaza veya doğal afetle karşılaşacağımızı bilemeyiz bu yüzden İlk yardım eğitimini yeterli düzeyde almış olmamız şarttır.
Şunu da unutmamak gerekir ki ilk yardımı yapan kişi ne kadar bilgili olursa olsun doktorun yerini asla tutamaz.
İLK YARDIM'IN Amacı
Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak
Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak
Hasta veya yaralının durumunun kötüye gitmesini önlemek
İyileştirmeyi kolaylaştırmak İlk yardımın öncelikli amaçlarındandır.
İlk yardımın amacı, kaza yerinde, geçici, tıbbi olmayan ve ilaç kullanmadan yapılan uygulamalarla hasta veya yaralının hayatını kurtarmaktır. Bu üst düzey amaca ulaşmak için, yaralının sağlık durumunu kontrol altında tutmak, kötüye gitmesini önlemek ve durumunu korumak için gerekli tüm uygulamalar yapılır.
İlk Yardım girişimlerinin amacı “Temel Yaşam Desteği” (TYD) sağlamaktır.
Bunun için solunum yolu açık tutulmalı, solunum ve dolaşım desteklenmelidir.
Her insan “Temel Yaşam Desteği” verebilecek ilk yardım eğitimi almalı ve gerektiğinde uygulayabilmelidir.
UNUTMAYIN İlk Yardım Hayat Kurtarır
